ساز«پِس پِسی» یکی از نادرترین هواصداهای زبانه‌دار جهان است که در شرق مازندران به عنوان اسب‌بازی کودکان کاربرد دارد.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی موسیقی ایران، محمدرضا درویشی در جلد سوم کتاب«دایره المعارف سازهای ایران» که به هواصداهای زبانه‌دار ایران اختصاص دارد در مورد «پِس پِسی» شرق مازندران آورده است: این ساز ساده و ظاهرا بسیار بی‌اهمیت از نادرترین هواصداهای زبانه‌دار در ایران و شاید در جهان است. نگارنده نمونه آن را نه در دیگر نواحی ایران دیده است و نه کاتالوگ‌ها، رده‌بندی‌ها و کتاب‌های سازشناسی دیگر کشورها.

این هواصدا که یک ساز فصلی ساده است و فقط می‌توان آن را در بهار ساخت، نواخت و دور انداخت، از قَصیل(ساقه‌ی جوی نارس) یا ساقه‌ی نوعی علف هرز(آلاز) ساخته می‌شود. قستمی از ساقه که حدود ۲۰ سانتیمتر طول دارد و دارای بند(گره) است جدا می‌شود.

این لوله صوتی یک طرفش توسط بند ساقه بسته و طرف دیگرش باز است. کمی پایین‌تر از بند، چهار شیار طولیِ ۲ تا ۳ سانتیمتری در اطراف لوله صوتی ایجاد و «پِس پِسی» آماده نواختن می‌شود.

قسمتی از لوله صوتیِ شیاردار داخل دهان نوازنده قرار می‌گیرد و با دمیدن در آن، صدا از طریق ارتعاش این چهار شیار ایجاد می‌شود. فشار بیشتر هوا معمولا فرکانس را افزایش نمی‌دهد بلکه باعث افزایش نوآنس می‌شود. فرکانس هر «پِس پِسی» بستگی به عواملی چون طول، قطر و ضخامت لوله صوتی – که در ضخامت زبانه‌ها موثر است – و طول شیارهای ایجاد شده روی لوله دارد.

بنابراین هر« پِس پِسی» فقط یک صدا تولید می‌کند. این «پِس پِسی» هم مانند انواع آن ، نقش اسباب‌بازی فصلی کودکان را داشت.