حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی و مدیر سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر می‌گوید می‌خواهیم هدف‌گذاری‌ جشنواره را عوض کنیم و به بخش‌هایی که تاکنون به آن توجه نشده توجه کنیم.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی موسیقی ایران (نای)، حمیدرضا نوربخش، خواننده و مدرس آواز سنتی و ردیفی موسیقی ایرانی و مدیرعامل خانه موسیقی است و امسال برای اولین بار به عنوان مدیر جشنواره موسیقی فجر فعالیت می‌کند. با این هنرمند گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانیم.

ابتدا از جشنی بگویید که قرار بود توسط خانه موسیقی برگزار شود، اما لغو و با حاشیه‌هایی مواجه شد. قرار است جشن چه زمانی برگزار شود؟

ما برای برگزاری جشن دنبال سالن هستیم. قبل از محرم موفق به رزرو سالن نشدیم و هم‌اکنون نیز برج میلاد و تالار وحدت رزرو هستند. ما از همان موقع پیگیر هستیم اما ظاهراً بعد از محرم و صفر هم ترافیک برنامه‌هاست. ما در تلاش هستیم که طی ۵،۶ روز آینده برای جشن زمان خالی چند روزه بگیریم و انشا الله برنامه را حتماً اجرا خواهیم کرد.

این اواخر به خانه موسیقی نقدهای بسیاری شده است. چرا باید حول‌وحوش خانه‌ای که همه‌چیزش بر اساس شفاف‌سازی است حاشیه باشد؟

ببینید نقد دو گونه است. یک نوع نقد، نقد درونی ماست که درواقع اعضای ما هستند. این نقد همیشه بوده است. هنرمندان مطالباتی دارند که آن‌ها را پیگیری می‌کنند. ممکن است ما به عنوان نمایندگانشان در برخی موارد کم‌کاری یا قصوری داشته‌ باشیم. هنرمندان می‌آیند به خود ما می‌گویند و ما پیگیری می‌کنیم و در نهایت مشکل حل‌وفصل می‌شود، اما آنچه در این چند ماه اتفاق افتاد، به نظرم یک حرکت سازمان‌یافته بوده که اسمش را نقد نمی‌گذاریم، بلکه به آن تخریب می‌گوییم.

این دو چه تفاوتی با هم دارند؟

تخریب با نقد کاملاً متفاوت است. تخریب به دنبال موضوع خاصی نیست، بلکه دنبال این است که یک عده آدم را با تهمت‌های مختلف از صحنه به در کند. طبیعتاً خیلی از این تخریب‌ها پاسخی ندارد. جایی که مطلبی با استدلال عنوان می‌شود، می‌شود با همان استدلال آن را پذیرفت یا رد کرد، اما وقتی مطلب خاصی عنوان نمی‌شود بلکه قصد تخریب هست، پاسخی برای آن وجود نخواهد داشت. متأسفانه تریبون‌های این ماجرا هم تریبون‌هایی هستند که رنگ و بوی سیاسی دارند و از همین رو بر ما بیشتر آشکار می‌شود که این ماجرا یک مسئله‌ای سازمان‌یافته با اهدافی خاص است. بنابراین چون ما هم اساساً خیلی آدم‌های سیاسی نیستیم، تمایلی نداریم که وارد این مسائل شویم و ترجیح می‌دهیم کار خودمان را انجام دهیم.

اما تمام این انتقادات به خانه‌ای که شما مدیر آن هستید وارد شده است.

خانه موسیقی سازوکار خودش را دارد. هیچ‌کس همین‌جوری به آنجا نمی‌آید که همین‌جوری از آنجا برود. روشن است که با یک سازوکار انتخاباتی این تغییرات اتفاق می‌افتد. پس تخریب معنایی ندارد. وقتی افرادی موقع انتخاب بتوانند بیایند و برنامه‌هایشان را عرضه بکنند و خودشان را معرفی درست کنند تا از مجمع عمومی رأی بگیرند، اگر برنامه سازنده‌ای داشته باشند، طبیعتاً مورد اقبال قرار می‌گیرند و می‌توانند رأی بیاورند، اما اگر وقتی منِ نوعی دنبال تخریب عده‌ای باشیم، مشخص است که دنبال اهداف دیگری هستم و سازوکار را نمی‌خواهم خیلی دموکراتیک دنبال کنم و تنها به دنبال آن هستم که یک عده‌ نباشند. این است که پاسخگویی در همه موارد ضرورت ندارد. ما انتظارمان از رسانه‌ها این است که هر حرفی را از هر کسی نپذیرند. هر کسی می‌تواند بیاید هر حرفی بزند. اما آیا ما باید آن را بدون هیچ سند و مدرکی بپذیریم؟ انتظار ما از رسانه‌ها شفاف‌سازی، حقیقت‌یابی و حقیقت‌جویی است. آن رسانه‌های خاص که تکلیفشان مشخص است. آن‌ها پروژه خودشان را دنبال می‌کنند و دنبال حقیقت نیستند. رسالتی به آن‌ها دیکته شده که در راستای آن حرکت می‌کنند، اما رسانه‌هایی که بی طرف هستند، انتظار می‌رود اولاً بی‌طرفی‌شان را حفظ کنند. ثانیاً اگر همه ما دلسوز فرهنگ و هنر هستیم، باید ببینیم آیا این کار ما به پیشبرد هنر کمک می‌کند یا خیر. اگر به پیشبرد هنر کمک می‌کند به دنبالش برویم. اما اگر دیدیم کمکی نمی‌کند، دامن زدن به این‌گونه مسائل که کمکی به پیشرفت هنر نمی‌انجامد؛ دور از رسالت رسانه است.

به طور کلی وضعیت موسیقی را در کشورمان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به طور کلی از یک طرف یک نسل بسیار با استعداد در موسیقی ما در حال ظهور و بروز است که برای همه ما مایه امیدواری است. سازوآوازهایی می‌شنویم که کسانی در سنین پایین با مهارت بالا آن‌ها را اجرا می‌کنند و هرچند در این دوره تقلید می‌کنند ولی این کار را به خوبی انجام می‌دهند که این نشان‌دهنده بروز استعدادها است. این استعدادها نویدبخش آینده خوبی هستند و نشان‌دهنده این که جریان موسیقی ادامه دارد. جوان‌های ما مقداری از اصل دور افتاده‌اند که این مسئله به آموزش مربوط می‌شود. لازم است در بخش آموزش اساتید را بازنگری کنیم تا این استادان بتوانند به درستی به هنرجویان آموزش دهند. سؤال اصلی این است که موسیقی درست چیست؟ اصل شالوده موسیقی ما چیست؟ به طور کلی یک نوازنده فقط نباید قطعه‌نواز خوبی باشد، بلکه اصل آن است یک جوهره‌ خلاق را بروز و ظهور دهد و به دنبال اصل موسیقی و خلاقیت و بداهه‌نوازی باشد. در بخش آوازی هم به همین شکل است، زیرا آواز اصل موسیقی ما است. یک خواننده باید بتواند یک شعر درست انتخاب کند و آن را درست تلفیق کند و در نهایت خوانده شود که این اصل موسیقی است. متأسفانه این مسئله زیاد شده است که فکر می‌کنیم همه خوانندگان ما باید تصنیف‌خوان و همه نوازندگان ما باید ضربی نواز شوند که این فکر واقعاً نادرست و اشتباه است. ولی به طور کلی ظرفیت‌های بسیار بالایی در موسیقی ما وجود دارد.

وضعیت اقتصاد موسیقی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

به طور کلی از نظر اقتصادی موسیقی ما ورشکسته است. من همیشه گفتم که نشر موسیقی ما یک نشر ضعیف است. به طور کلی ما در این حوزه فقط چند ناشر جدی در حوزه موسیقی داریم که این افراد هم به دلیل پشتوانه مالی توانسته‌اند در این حوزه ماندگار شوند. همچنین موانع دیگری مانند عدم رعایت قانون کپی‌رایت وجود دارد و این مسئله لطمه‌های زیادی به نشر موسیقی زده است. همچنین بهترین آثار اساتید برجسته ما با تیراژ بسیار پایین به بازار عرضه می‌شود و بقیه افراد هم از طریق کپی و دانلود این آثار را می‌شنوند. به نظر من چون تیراژ آثار موسیقی بسیار پایین است پس از نظر نشر آثار موسیقی و اقتصاد موسیقی نمی‌توانیم موفق باشیم. در بخش کنسرت‌ها هم همین‌طور است. قیمت سالن‌های برگزاری کنسرت‌ها آن‌قدر زیاد است که هنرمندان نمی‌توانند کنسرتی برگزار کنند و چون قیمت بلیت‌ها گران است تعداد مخاطبان کم می‌شود و فقط یک قشر خاص می‌توانند به این کنسرت‌ها بروند. به هر حال باید مسئولین به این مشکلات رسیدگی کنند تا این معضلات از بین بروند.

مهم‌ترین مشکلات موسیقی‌دان‌های ما چیست؟

به طور کلی هنرمندان ما فقط به دنبال این هستند که بتوانند با مخاطبان خود به راحتی در ارتباط باشند. هرچقدر این ارتباط دچار مشکل شود باعث می‌شود هنرمند گوشه‌گیر و افسرده شود. همچنین بعد از مدتی آن هنرمند بی‌انگیزه می‌شود. دغدغه هنرمندان ما این است که از چه راهی می‌توانند با مخاطبان خود به راحتی ارتباط برقرار کنند. همچنین در میان تمام این مشکلات دغدغه معیشتی هنرمندان بسیار زیاد است. اگر چرخه نشر و اقتصاد موسیقی به خوبی کار کند به طور حتم مشکلات معیشتی هنرمندان نیز حل می‌شود.

شما به عنوان مدیر سی‌ ویکمین جشنواره موسیقی فجر انتخاب شدید، چه راهکاری را در پیش خواهید گرفت؟

امسال جشنواره موسیقی به شکل کاملاً متفاوتی نسبت به سال‌های اخیر خواهد بود. تلاشمان را می‌کنیم روند جشنواره نسبت به سی دوره اخیر تغییر پیدا کرده و به جشنواره شدن نزدیک شده و حرفه‌ای‌تر شویم. در بخش موسیقی نواحی، سنتی و کلاسیک برنامه‌های متفاوتی را خواهیم داشت. در بخش استعداد جوان هم نگاهی متفاوت داشته‌ایم.

منظور از این حرفه‌ای بودن و متفاوت بودن چیست؟

اینکه ما تصور کنیم در همان سال نخست قرار است انقلاب بزرگی رخ دهد و همه چیز عوض شود، یک نگاه عجولانه و غیرواقعی است. هیچکس نمی‌تواند ادعا کند همه چیز در بالاترین سطح ممکن انجام می‌شود. نگاه واقع‌بینانه به جشنواره امسال این است که ما -همه ما- نگاه متفاوتی داریم و می‌خواهیم هدف‌گذاری‌مان و ریل جشنواره را عوض کنیم و حرکتمان را به سمت دیگری انجام دهیم و به بخش‌هایی که جشنواره توجه نکرده، توجه کنیم.