پویان آزاده شاگرد استاد جواد معروفی در سی و دومین سالروز درگذشت ایشان در یادداشتی به تشریح شیوه آموزشی، منش هنری و جایگاه ماندگار استاد جواد معروفی وتاثیر عمیق آثار این هنرمند برجسته بر موسیقی ایران و نسل‌های آینده پرداخت.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران، امروز ۱۶ آذرماه همزمان با سی و دومین سالمرگ درگذشت جواد معروفی آهنگساز و نوازنده برجسته پیانو ایرانی است. به همین مناسبت پویان آزاده آهنگساز،نوازنده پیانو و شاگرد استاد معروفی در یادداشتی که به سفارش پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران نوشته به جایگاه هنری استاد خود و تاثیرش بر موسیقی ایران پرداخته است.

او در این یادداشت آورده است:

مهم‌ترین قدمی که استاد معروفی برای آموزش موسیقی، به‌ویژه در زمینه پیانو انجام دادند، تدوین ردیف برای پیانوی کلاسیک ایرانی بود. این ردیف، همان‌طور که خود استاد معروفی در بسیاری از مصاحبه‌هایشان، علی‌الخصوص مصاحبه و اجرای سال ۱۳۷۱ در کانادا که نسخه ویدیویی آن در آرشیو بنده نیز موجود است و همچنین در گفت‌وگوهایی که در مجلات داشتند، بارها اشاره کردند که این ردیف «متد آموزشی پیانو» است.

ردیف موسیقی ایران شاکله اصلی موسیقی ما را تشکیل می‌دهد و نخستین فردی که توانست ردیف را با «نت‌نویسی کلاسیک غربی» درهم بیامیزد، آن را برای پیانو تنظیم و طبقه بندی کند، استاد معروفی بود.

کتاب «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» حاصل عمر استاد و مهم‌ترین منبع برای افرادی به شمار می‌رود که علاقه‌مندند با تکنیک‌های پیانوی کلاسیک ایرانی آشنا شوند. این افتخار نصیب بنده شده به عنوان شاگرد مستقیم ایشان این اثر را بازنویسی و در ابتدای این ردیف برای نخستین‌بار تکنیک‌هایی پیانو کلاسیک ایرانی را تشریح کنم. پایه ی آموزش‌های استاد مبتنی بر این ردیف بود و حتی در قطعات فانتزی تر ایشان نیز ریشه‌های این ردیف دیده می‌شود.

غیر از ردیف ایشان و دیگر آثار پیانویی شان، تنظیم‌های ایشان در برنامه‌های گل‌ها نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. استاد معروفی بیشترین میزان تنظیم در آثار تولیدشده در برنامه گل‌ها را برعهده داشتند. شاید یکی از موضوعاتی که بهتر باشد دانشجویان آهنگسازی بیشتر بدان توجه کنند، تحلیل دقیق این آثار است، زیرا بررسی آثار گذشتگان کمک می‌کند تعریف چهارچوب مندی از نوآوری ارائه شود و ضمن اینکه استمرار و تداوم ساختارمند فرهنگی ایجاد کنند. در غیر این صورت دچار گسست فرهنگی خواهیم شد. به سبب تنوع و تعداد بالای آثار ارکسترال ایشان در برنامه گل‌ها، تحلیل این آثار می‌تواند شناخت نسل امروز از فصل پیشین موسیقی و شناخت فرهنگ شنیداری را عمیق‌تر و در نتیجه درک موسیقی معاصر ایران را غنا بخشد. شاید به عبارت دیگر بهتر است گفته شود ما ناگزیر از شناخت این آثار هستیم.

*اخلاق انسانی شاخصه وجودی استاد جواد معروفی بود

در مدتی که به خانه ایشان در چهارراه سلطنت‌آباد؛ پاسداران امروز، رفت‌وآمد داشتم، ایشان با من مانند فرزند خود رفتار می‌کردند؛ بسیار صمیمی، مهربان، باوقار و فروتن. رفتار و متانت و افتادگی ایشان ، برگرفته از اعتقادات واقعی ایشان بود. استاد معروفی انسانی پاک، سالم و با ذهنی فارغ از هرگونه آلودگی بودند؛ آلودگی‌هایی که شاید گریبان‌گیر بسیاری از اهل هنر شده است. این شفافیت، پاکی نفس در آثارشان نیز نمود دارد.

در میان مدرسین موسیقی، افرادی که هم استاد خوبی باشند و هم انسان خوب، بسیار اندک اند. اخلاق انسانی، که به نظر بنده مرتبه‌ای بالاتر از صرفاً استاد بودن دارد، شاخصه ی وجودی استاد جواد معروفی بود.

اعتقاد دارم هرچه زمان می‌گذرد، عمق و ابعاد آثار استاد معروفی بیشتر نمایان می‌شود. نکته جالب این است که دانشگاه موسیقی نیویورک  New Paltz State University of New York  در سال ۲۰۲۴ (سال گذشته) در هر نیمسال تحصیلی ردیف موسیقی ایران برای پیانو(استاد معروفی) را در سرفصل خود قرار داده است. این امر نشان می‌دهد جای توجه به این پتانسیل بزرگ در آموزش آکادمیک موسیقی ایران بسیار خالی است.

در سال ۱۴۰۲ همزمان با انتشار کتاب «ردیف موسیقی  ایران برای پیانو»  توسط نشر پیانو، این اثر به پرونده ثبت شیوه نوازندگی استاد معروفی الحاق و در فهرست میراث معنوی کشور قرار گرفت.

خوشحالم که روزبه‌روز ارزش و تأثیرگذاری آثار ایشان در مجامع علمی و هنری آشکارتر می‌شود. مهربانی و خلوص استاد که برگرفته از ایمان قلبی‌شان بود، در تک‌تک نغمات‌شان جاری است. گوهر پاک وجودشان رمز ماندگاری آثارشان است؛ آثاری که بر دل همه شنوندگان نشسته و الگویی راستین و متعالی برای نسل‌های پیانونوازی شده است.

یادتان همواره گرامی است.

شاگردتان

پویان آزاده