به گزارش نای، در سرمقاله‌ی این شماره می‌خوانیم:

«نخستین مقاله‌ی این شماره، «فرآیند مدرن‌شدن در دو فرهنگ موسیقایی شرق: ترکیه و ژاپن»، نوشته‌ی کارل سیگنل، به مبحثی می‌پردازد که برای خواننده‌ی ایرانی می‌تواند بسیار جالب باشد: اینکه فرهنگ‌های موسیقایی شرقی، در اینجا دو نمونه‌ی ترکیه و ژاپن، چه واکنش‌هایی در برابر موسیقی و فرهنگ موسیقایی غربی نشان می‌دهند و چگونه و تا چه حد این واکنش‌ها می‌توانند با یکدیگر متفاوت باشند. در این مقاله، مؤلف خطوط کلی دو واکنش متفاوت را در دو کشور شرقی ترسیم می‌کند تا نشان دهد که چگونه بحران هویت ملی و بسیاری عوامل دیگر در فرآیندِ تجددطلبی موجب می‌شود در یکی، ترکیه، موسیقی کلاسیکِ بومی تضعیف شود و در دیگری، ژاپن، با اینکه موسیقی غربی کاملاً پذیرفته‌شده و این کشور موسیقیدانانی با اعتبار جهانی به خود دیده است، موسیقی کلاسیک بومی یا موسیقی سنتی نیز در سلامت کامل به سر برد و همچنان شنونده‌های بسیار داشته باشد.

مقاله‌ی دوم، که مؤلفینش، استیون بلام و آمنه یوسف‌زاده، آن را، هرچند به زبان انگلیسی، مخصوصاً برای فصلنامه‌ی موسیقی ماهور نوشته‌اند و برای اولین بار است که منتشر می‌شود، به بحث ریتم و کنترل آن در موسیقی بخشی‌های خراسان می‌پردازد. مؤلفین، ضمن معرفی کارگان بخشی‌ها و برخی ویژگی‌های موسیقی آنها، بر دو اجرای مختار زنبیل‌باف و روشن گل‌افروز از داستان «شاه اسماعیل و گلزار خانم» متمرکز می‌شوند و نشان می‌دهند که چگونه بخشی‌ها ضربانِ موسیقی‌شان را با تعداد هجاهای اشعار تطبیق می‌دهند و چگونه، هنگامی که از هجاهای اضافی یا برخی تکرارها در اجرا بهره می‌برند، ریتم را با این اضافات سازگار می‌کنند.

در مقاله‌ی بعدی، محمدرضا درویشی، در ارتباط با پروژه‌ی اجرای تصانیف منسوب به عبدالقادر مراغی که تحت عنوان شوق‌نامه منتشر شده است، به مسئله‌ی آشنایی ایرانیان با تصنیف‌های عبدالقادر مراغی می‌پردازد و، ضمن معرفی محققین و آثاری که تاکنون به عبدالقادر پرداخته‌اند، بر اهمیت پروژه تأکید کرده جنبه‌های تازه‌ای از این پروژه، مربوط به منابع اصلی آن و اختلافات میان منابع، را آشکار می‌کند.

احسان رجبی، در مقاله‌ی «موسیقی و مراتب آن از نظر اخوان‌الصفا»، چشم‌اندازی مفصل از نظریه‌ها و نگرش‌های اخوان‌الصفا درباره‌ی موسیقی ارائه می‌دهد و، پس از معرفی کلی رسائل آنان، بنیان‌های فیثاغوری و نوافلاطونی دیدگاه‌های آنها در باب موسیقی را آشکار کرده جنبه‌های مختلف این دیدگاه را، از حد واسطِ خاک و افلاک‌دانستنِ موسیقی تا ارتباط‌دادنِ نسبت‌های موسیقایی به تناسباتِ افلاک و دیگر جنبه‌های آن، تبیین می‌کند.

«زندگی موسیقایی کردستان در سده‌ی اخیر: بررسی موردی شهر سنندج»، نوشته‌ی بهمن حاج‌امینی، تصویری از انواع موسیقی در فرهنگِ موسیقایی کُردی، از موسیقی کلاسیک ایرانی مکتب کردستان و موسیقی رادیو گرفته تا موسیقی نظام و غیره، با نگاهی به تغییر شرایط اجتماعی در دوران معاصر و ورود عناصر تجدد به این فرهنگ، و نیز تغییرات مربوط به انقلاب ۵۷، ترسیم می‌کند و به بحثی درباره‌ی علت توقفِ روندِ کلاسیک‌شدن موسیقی کُردی پرداخته یک طبقه‌بندی کلی از موسیقی کردستان ارائه می‌دهد.

مقاله‌ی بخشِ «مفاهیم بنیادین»ِ این شماره مقاله‌ای است بسیار قابل‌توجه، نوشته‌ی گابریل سُلیس، که مؤلفِ آن، با مرکز توجه قراردادنِ یکی از مقاله‌های تیموتی رایس که، بنا به نظرِ مؤلف، بحثِ تئوری و تحلیل موسیقی در قوم‌موسیقی‌شناسی را در برابر تئوری اجتماعی بی‌اهمیت جلوه داده است، به دفاع از این بحث پرداخته می‌کوشد، با مراجعه به تاریخ رشته و گرایش‌های امروزی، نشان دهد که غفلت قوم‌موسیقی‌شناسی از جنبه‌های ساختاری موسیقی موجه نیست. این بحث یکی از مهم‌ترین بحث‌های قوم‌موسیقی‌شناسی است و مطالعه‌ی این مقاله به علاقه‌مندانِ بحث‌های نظری این رشته اکیداً توصیه می‌شود.

در بخشِ «گزارش»، سعید کردمافی از کنفرانس سالانه‌ی مجمع قوم‌موسیقی‌شناسی بریتانیا در کِنت، که خود نیز در آن شرکت داشته است، گزارش داده، ضمن بحثی درباره‌ی دغدغه‌ی تحلیل ساختاری موسیقی، مرتبط با بحثِ سُلیس در مقاله‌ی بخشِ «مفاهیم بنیادین»، به معرفی اجمالی سخنرانی‌های این همایش و نیز فضای کلی حاکم بر آن می‌پردازد.

«در باب سمفُنی‌زدگی و هویت فرهنگی» گفتگویی است با ساسان فاطمی که برای نشریه‌ی دیگری در نظر گرفته شده بود، اما به‌دلایلی چاپ آن میسر نشده بود. این گفتگو که پس از حدود یک سال در این شماره منتشر می‌شود به بحث هویت فرهنگی‌ موسیقایی به‌بهانه‌ی موج علاقه به سمفُنی‌سازی در سال‌های اخیر می‌پردازد.

نقدِ این شماره مطلبی است از آروین صداقت‌کیش درباره‌ی کتابی از بروس‌الیس بِنسِن، که به‌تازگی ترجمه‌ی آن توسط حسین یاسینی درباره‌ی پدیدارشناسی موسیقی، تحت عنوانِ بداهه‌ی گفت‌وشنود موسیقایی: پدیدارشناسی موسیقی، منتشر شده است. صداقت‌کیش در این مقاله، درواقع، بیشتر بر شرحِ عقاید بِنسِن و جایگاه او در میان فیلسوفانی که به این موضوع پرداخته‌اند متمرکز شده است.

در این شماره، ما بخش تازه‌ای باز کرده‌ایم که امیدواریم در شماره‌های آینده مفصل‌تر شود. این بخش، با نامِ «چکیده‌های (قوم)موسیقی‌شناسی» به معرفی کتاب‌ها، مقاله‌ها و انتشاراتِ صوتی و تصویری در سطح جهان در حوزه‌ی قوم‌موسیقی‌شناسی و موسیقی‌شناسی مرتبط با مباحث و موضوعات فصلنامه می‌پردازد. امیدواریم بتوانیم در هر فصل اهم انتشارات در این زمینه را به خواننده‌ی علاقه‌مند معرفی کنیم.

هیئت تحریریه»