منصوره ثابت‌زاده، پژوهشگر موسیقی اقوام و عضو شورای علمی سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، در خصوص بخش پژوهش و بین‌الملل توضیحاتی ارائه داد.

به گزارش نای، منصوره ثابت‌زاده در خصوص موضوع این دوره از جشنواره موسیقی نواحی ایران گفت: دوبیتی محور اصلی سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی است و قرار است آن را در انواع مختلف و در کل مناطق و نواحی کشور با معرفی بهترین و برگزیده‌ترین دوبیتی‌خوان‌های کشور دنبال کنیم. در بخش پژوهش نیز بخش ادبی آن را نیز گنجانده‌ایم، چراکه هم در ادبیات و هم در موسیقی وجود دارد. بنابراین دوبیتی در بخش پژوهش از نظر ادبیات و از نظر نوع موسیقایی در کشور بررسی می‌شود.

ثابت‌زاده در مورد تاریخچه دوبیتی‌خوانی توضیح داد: دوبیتی قالبی قدیمی در شعر است؛ پیش از اسلام نیز اشعاری داشتیم و قابل تحقیق است. مسلماً سابقه و پیشینۀ قدیمی‌تری دارد، اما نه به شکلی که در اوایل قرون یک و دو اسلامی شاهد هستیم. در قرن سوم و سپس در قرن چهارم که شاعران بزرگی ظهور پیدا کردند، نوع ادبیِ دوبیتی در اقصی نقاط ایران رواج داشته است. به مرور به باباطاهر می‌رسیم که بهترین دوبیتی‌ها را با لهجۀ همدانی سروده و از قدیمی‌ترین دوبیتی‌های ادبی است. در روستاها دوبیتی‌گویی هم بسیار رواج داشته و هم قدیمی است. به‌شخصه در تربت جام که گاهی در کودکی به آنجا می‌رفتیم و اطراف مشهد و شهرهای خراسان، نمونۀ این دوبیتی‌خوانی‌ها را شنیده‌ام و بیشتر زن‌ها آنها را حفظ بودند و با ساز دوتار در عروسی‌ها اجرا می‌شد. موضوع و مضمون دوبیتی‌ها بسیار گسترده است.

وی افزود: دوبیتی به گویش‌ها و زبان‌های مختلفی اجرا می‌شود و این بخش از موسیقی کشور که در این دوره از جشنواره معرفی می‌شود، از مهم‌ترین، متنوع‌ترین و قدیمی‌ترین بخش‌های موسیقی نواحی ایران است.

این پژوهشگر درباره تفاوت اجرای دوبیتی‌های اقوام مختلف نیز تصریح کرد: نواحی‌های مختلف موسیقی‌های مختلفی دارد، در نتیجه روی همان موسیقی‌های خاص هر منطقه نیز دوبیتی‌ها مختلف است. در واقع جشنواره خدمت بزرگی به ادبیات و موسیقی کشور می‌کند که این نوع از موسیقی نواحی ایران را معرفی می‌کند. اگر همین روال در سال‌های آینده ادامه پیدا کند و به صورت تخصصی به موضوعات مشخص پرداخته شود خروجی بهتری خواهیم داشت.

منصوره ثابت‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: در شرایط کرونا از اینکه جشنواره برگزار می‌شود و شاهد اجرای برنامه‌ها به صورت آنلاین هستیم خوشحالم. برای بخش بین‌الملل، با کشورهای تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و افغانستان در تماس هستیم تا بتوانیم نمونه‌هایی از دوبیتی‌های این کشورها را که مختص فارسی‌زبانان است، در جشنواره به صورت آنلاین ارائه کنیم.

سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به دبیری احمد صدری به صورت آنلاین و آفلاین در کرمان در آبان‌ماه برگزار می‌شود.