آرش فرهنگ‌فر در یادداشتی به مناسبت هفتاد و هشتمین سالروز تولد پدرش گفته است، فیزیک دست پدرم کاملا مخصوص به خودش بود.انعطاف فوق‌العاده‌ای داشت و می‌توانست بسیار ظریف و نرم اجرا کند.فیزیک استثنایی دست پدر سبب می‌شد تمبر صدایی خاصی تولید کند که در هیچ صدای تنبکی نبود و منحصر بفرد بود.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران،امروز چهارم آبان‌ماه هفتاد و هشتمین سالروز تولد ناصر فرهنگ‌فر استاد تنبک نوازی ایران است به همین مناسبت آرش فرهنگ‌فر پسر ایشان یادداشتی را به سفارش پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران نوشته است.

او در این یادداشت آورده است:

امروز تصمیم گرفتم کوتاه و جامع در مورد مکتب فرهنگ‌فر بنویسم.

من دیدگاه‌های خود را دسته‌بندی کرده و برای هر کدام تعدادی مثال خواهم زد.

یک : خلاقیت

نوازندگی پدر بسیار خلاقانه بود؛ در تصنیف آستان جانان چند میزان ابتدایی آغاز تصنیف، پدر ضرب نخست را با ریز و تم را ضرب دوم می‌نوازند و جالب است تاکید ضرب قوی را روی ضرب دوم اعمال می‌کنند و کم کم به شکل عادی میزان‌نمای ۶/۴ باز می‌گردد.

در یک کار خصوصی با استاد پرویز مشکاتیان مقدمه‌ی شور در میزان نمای ۶/۴ پدر سر ضرب را بر روی پلنگ می‌اندازند؛ معمولا نوازندگان تنبک سر ضرب را با تم یا هشت اجرا می‌کنند.

در جشن هنر شیراز ۱۳۵۵ در چهار مضراب شور ( رضوی ) در میزان‌های پایانی چهار‌مضراب ریتم‌ها را نقطه‌دار می‌کنند و از دوئوله استفاده می‌کنند که نوازندگان تنبک از این فیگورهای ریتمیک بیشتر در رنگ‌ها استفاده می‌کنند.

دو : تنوع

پدر در اجراهای خود بسیار متنوع می‌نواختند و برخلاف سایر نوازندگان تنبک که بیشتر سعی می‌کنند تنوع صدایی یا تنوع تکنیکی ایجاد کنند، پدر تنوع در ریتمها داشتند و ریتم‌ها به دقت خرد می‌شوند و تقسیمات متعارف، غیر متعارف و حتی لنگ در میزان‌های ساده و ترکیبی پدید می‌آیند.

گاهی پدر یک میزان‌نمای ۲/۴ را نه تنها دو ضربی ساده می‌نگریستند بلکه به شکل ۸ تا دولاچنگ هم می‌دیدند و تقسیمات ۲+۶، ۳+۵، ۳+۳+۲، ۳+۲+۳، ۳+۳+۲، ۶+۲، ۵+۳ هم در دو ضربی ساده اجرا می‌کردند.

هم کار را در سه ضربی و چهار ضربی ساده؛ دو ضربی، سه ضربی و چهار ضربی ترکیبی نیز اجرا می‌کردند که نشان از ذهنیت پیچیده‌ی ریتمیک ایشان داشت.

سه : فیزیک دست

فیزیک دست پدرم کاملا مخصوص به خودش بود.انعطاف فوق‌العاده‌ای داشت و می‌توانست بسیار ظریف و نرم اجرا کند.فیزیک استثنایی دست پدر سبب می‌شد تمبر صدایی خاصی تولید کند که در هیچ صدای تنبکی نبود و منحصر بفرد بود.

چهار: کیفیت

با توجه به اندیشه، جهان‌بینی، خلاقیت، فیزیک دست و … ساز پدر کیفیتی استثنایی و دست نیافتنی شدند که هر چقدر بخواهی نوازندگی ایشان را تقلید کنی و همان مطالب را اجرا کنیم به کیفیت ساز پدر نمی‌رسد و به قول استاد پرویز مشکاتیان : ساز فرهنگ‌فر غیر قابل تقلید و هیچکس نتوانست سازش را تقلید کند.

پنج : بداهه نوازی

نوازندگی پدر مبتنی بر خلاقیت و بداهه‌نوازی بود؛ در تکنوازی‌، همنوازی‌ و گروه‌نوازی‌های بجا مانده از پدر نقطه قوت و عطف ایشان، بداهه نوازی است بطوریکه اگر یک قطعه را چند بار اجرا می‌کردند، هیچکدام شبیه هم نبود و همگی فرق داشت.

شش : تکنیک‌های ابداعی

پلنگ‌های متنوع مثل سه و دوهای دو دست، دو و برگردان، پلنگهای انتقالی با دو دست به شکل جداجدا و درهم و … دست باز مالشی، دست باز چکشی، خشخاشی، کنجدی و … که با آنها پایه‌های متنوع و ابتکاری خود می‌نواختند.

هفت: نوآنس و داینامیک

بلندی، کوتاهی و تغییرات و حالات صدایی را با دقت و ظرافت اجرا می‌کرد و این نشان از هوش بالای موسیقیایی ایشان بود که همیشه نوازندگان تنبک و سازهای ملودیک همیشه در این‌باره با من گفتگو، تعریف و تمجید کردند.

هشت : بداهه‌خوانی، تصانیف، ضربی خوانی

پدر به ردیف‌های موسیقی سازی و آوازی آشنایی کامل داشتند ، در محافل خصوصی آواز می‌خواندند، به نوازندگی ضرب زورخانه اشراف کامل داشتند، در جلساتی که با دوستان داشتند همیشه ضربی‌خوانی و بداهه‌خوانی می‌کردند.

چون عموی پدرم نوازنده‌ی تنبک روحوضی بودند با نوازندگی روحوضی هم آشنایی کامل داشتند.

امیدوارم ضربی‌خوانی‌ و تصانیف پدر را نت و برخی از تصانیف پدر را اجرا کنیم.

البته ناگفته نماند چند تصنیف از پدر مثل پیر می فروش ( فروغی بسطامی )، صورتگر چین یا گلاب و گل ( حافظ ) و گاهِ خنده ( شهریار ) را استاد محمدعلی کیانی‌نژاد تنظیم و اجرا کرده‌اند.

نه :تبدیل اوزان و ادوار به متر

نواخته‌های پدر را وقتی به دقت بررسی کردم، دریافتم نگاه پدر فرامیزانی بوده و گاهی ریتم عجیبی درست شده.

گاهی مواقع به شکل دور یا جمله به قضیه نگاه کردند که هم وزن، ریتم و متر درست است و اندیشه‌ی دور و وزن را در نواخته‌های خود استفاده کرده‌اند.

بهتر بگویم پدر اوزان، ادوار و ریتم‌های ذهن خود را به مترهای منطبق در موسیقی ایرانی تبدیل می‌کردند و از همه ظرفیت‌های ذهنی خود استفاده می‌کردند.

با مهر و ارادت

آرش فرهنگ‌فر