«جشنواره موسیقی بیت و حیران» بستری برای بازتاب فرهنگ موسیقایی زاگرس و ایران، و حرکتی فرهنگی و اجتماعی برای تداوم میراث موسیقایی است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی موسیقی ایران، منیره پوری مدیر موسسە فرهنگی هنری شارو که برگزار کننده یازدهمین دوره این جشنواره است، گفت: جشنواره موسیقی بیت و حیران که تاکنون ده دوره در سطح استانی، منطقه‌ای و ملی برگزار شده، برای ما رویدادی صرفاً هنری نیست، بلکه بستری برای بازتاب فرهنگی و هنر موسیقایی زاگرس و ایران است .با توجه به حضور مؤثر ما در دوره‌های پیشین این جشنواره و با پیشنهاد اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان، برگزاری دوره یازدهم به مؤسسه شارو واگذار شد. از آنجا که سالن‌های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و سالن جدید «هفت تیر» نیز در اختیار مؤسسه ما بود، این پیشنهاد را پذیرفتیم تا بتوانیم گامی تازه در جهت اعتلای فرهنگ و هنر این سرزمین برداریم.

وی ادامه داد:امیدواریم این دوره از جشنواره نه صرفاً یک رویداد هنری، بلکه حرکتی فرهنگی و اجتماعی برای تداوم میراث موسیقایی باشد.

پوری که تجربه همکاری با بخش امور بانوان فرمانداری سردشت را در کارنامه هنری خود دارد، در خصوص ظرفیت های موجود درموسیقی نواحی برای بهره مندی در برگزاری جشنواره اظهار داشت:موسیقی نواحی هر منطقه، در واقع تجسم صوتیِ زیست‌جهان مردمان آن سرزمین است؛ موسیقی‌ای که در دل تاریخ، باورها، آیین‌ها و آداب زندگی شکل گرفته است.در این نوع موسیقی، جغرافیا، اقلیم، نوع معیشت و حتی نحوه کار و هم‌زیستی با طبیعت نقش بنیادی دارند. به همین سبب، موسیقی نواحی تنها اجرای فن و تکنیک نیست، بلکه روایت هستی، غم و شادی، عشق و رنج انسان در بستر سرزمینش است.

وی درباره کمرنگ شدن توجه نسل جوان به موسیقی قومی خودشان، افزود:در روزگار کنونی که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی سلیقه و هویت فرهنگی نسل جوان دارند، ضرورت دارد تا با زبانی تازه، اما ریشه‌دار، موسیقی نواحی را بازخوانی و بازمعرفی کنیم.امروز اگر می‌خواهیم نسل جدید در برابر موج فرهنگ‌های جهانی، دچار گسست هویتی نشود، باید او را با زیبایی‌شناسی موسیقی بومی و ریشه‌های فرهنگی خود آشنا سازیم.

مدیر موسسە فرهنگی هنری شارو اظهار داشت:این آگاهی‌بخشی، تنها با آموزش ممکن نیست؛ بلکه با مشارکت دادن جوانان در تولید، برگزاری و مدیریت برنامه‌های فرهنگی می‌توان حس تعلق و مسئولیت فرهنگی را در آنان برانگیخت.در این میان، موسیقی باکلام که پیوندی عمیق با شعر و ادبیات دارد، می‌تواند پلی میان گذشته و اکنون باشد. جشنواره بیت و حیران در پی آن است که این پیوند را نه صرفاً در قالب اجرا، بلکه در قالب تجربه‌ی زیسته‌ی فرهنگی بازآفرینی کند.

پوری در پاسخ به این سوال که چه قدر این جشنواره همسو با جشنواره موسیقی نواحی و بخش نواحی جشنواره موسیقی جوان برگزار می‌شود، گفت:یکی از نقدهایی که همواره به جشنواره‌های موسیقی جوان یا نواحی وارد بوده، تمرکز بیش از حد بر اجراهای محدود و کوتاه‌مدت و فقدان فضای گفت‌وگو و هم‌نشینی میان نسل‌ها است.برگزاری جشنواره جوان در تهران، به سبب محدودیت‌های سنی و زمانی، عملاً فرصت ارتباط عمیق میان هنرمندان را از بین می‌برد. از سوی دیگر، در سال‌های اخیر، حضور پیشکسوتان موسیقی نواحی در چنین جشنواره‌هایی کمرنگ شده است؛ در نتیجه رابطه‌ی زنده‌ی انتقال دانش و ذوق میان نسل‌ها گسسته است.برای نمونه، آوازخوانان کرمانج شمال آذربایجان غربی و هورامان در استان کرمانشاە که از خاستگاه‌های اصلی آوازهای اصیل نظیر لاوک، لاوژه و سیاوچمانه هستند، کمتر در این رویدادها دیده می‌شوند.

وی افزود:در جشنواره یازدهم بیت و حیران، ما کوشیده‌ایم تا این شکاف را پر کنیم؛ بدین معنا که در بازه‌ی چهارروزه‌ی جشنواره، زمینه‌ی ارتباط علمی، تجربی و عاطفی میان سه نسل از هنرمندان موسیقی نواحی را فراهم آوریم.ما می‌خواهیم این جشنواره، نه فقط صحنه‌ی اجرا، بلکه مجالی برای انتقال تجربه، تعامل فرهنگی و گفت‌وگوی میان‌نسلی باشد؛ جایی که جوانان در کنار پیشکسوتان، خود را بخشی از تداوم فرهنگ موسیقایی سرزمین‌شان بدانند.

او که به‌عنوان عضو هیئت مؤسس و مدیرعامل انجمن خیریه حمایت از بیماران خاص و صعب‌العلاج فعالیت دارد با بیان اینکه ما به جشنواره موسیقی تنها از دریچه‌ی رقابت نگاه نمی‌کنیم، اظهار داشت: در نگاه ما، جشنواره پیش از آنکه میدان سنجش باشد، باید آیینه‌ای از هویت موسیقایی یک ملت باشد.از همین‌رو در دوره یازدهم، با تفکیک گروه‌های سنی و طبقه‌بندی سازها در بخش‌های بادی، زهی، کوبه‌ای، دونوازی و تک‌خوانی، تلاش کرده‌ایم ضمن حفظ شور و هیجان رقابتی، عمق پژوهشی، آموزشی و فرهنگی جشنواره را تقویت کنیم.در واقع تمرکز اصلی ما بر بخش‌های غیررقابتی است.

پوری ادامه داد: ما در این دوره تلاش کردیم که حضور فعال مردم و تبدیل جشنواره به رویدادی مردمی نه صرفاً تخصصی،تجلیل از پیشکسوتان و فراهم‌سازی فرصت گفت‌وگو میان آنان و نسل جوان،معرفی و تقدیر از پژوهشگران جوان در حوزه موسیقی نواحی،رونمایی از تازه‌ترین آثار پژوهشی و کتاب‌های منتشرشده در دو سال اخیر،ایجاد فضای صمیمی و همدلانه میان هنرمندان از مناطق مختلف،حضور پررنگ بانوان هنرمند موسیقی نواحی به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از این میراث،واگذاری مسئولیت کمیته‌ها به جوانان برای تقویت حس مالکیت فرهنگی و برپایی نمایشگاه عکس و فیلم با موضوع بیت‌خوانان و آوازخوانان یک قرن اخیر، به همراه مرور تصویری یک دهه برگزاری جشنواره بیت و حیران بپردازیم. بخش‌هایی که غالباً در سایر جشنواره‌ها کم‌رنگ‌اند اما اساس تداوم موسیقی نواحی را تشکیل می‌دهند.در مجموع، این جشنواره می‌کوشد از یک رویداد صرفاً هنری فراتر رود و به جنبشی فرهنگی، آموزشی و اجتماعی بدل شود.

وی در ادامه درباره واگذاری برگزاری این جشنواره بعد از ۱۰ دوره به موسسه‌اش گفت:پیش از تأسیس این مؤسسه، بیش از دو دهه از عمر خود را به فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی، در کنار جمعی از همراهان آگاه و دغدغه‌مند این حوزه، اختصاص داده‌ام.در این مسیر، تجربه‌هایی اندوخته‌ایم که پشتوانه‌ای برای شکل‌گیری مؤسسه شارو شد.

مدیر موسسه فرهنگی هنری شارو با اشاره به برخی از فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی اش ادامه داد:از سال ۱۳۹۷ تا کنون بیش از ۱۲۳ نشست کتاب‌خوانی در قالب «باشگاه کتاب‌خوان کانی» برگزار کردیم که در آن ضمن تقدیر از نویسندگان، شاعران و مترجمان، اقدام به تأسیس کتابخانه در روستاها و مدارس، و اهدای کتاب و قفسه‌های کتاب به مراکز عمومی و بهداشتی کرده‌ایم .همچنین راه‌اندازی کافه کتاب ژیکو در سال ۱۴۰۲ به‌عنوان نخستین فضای فرهنگی از این نوع در سردشت، با هدف ترویج مطالعه، گفت‌وگوی فرهنگی و امانت رایگان کتاب ، توزیع بیش از ده هزار جلد کتاب، تجلیل از هنرمندان حوزه‌های خوشنویسی، موسیقی و سینما، و نیز اکران و برگزاری هفته فیلم و عکس شهرستان مهاباد که مسئولیت آن را مؤسسه ما در سردشت عهده‌دار بود، برخی از فعالیتهای ما بوده است که برآیند این تلاش‌ها ما را به این باور رساند که برای ساماندهی و تمرکز بیشتر بر فعالیت‌های فرهنگی و هنری و ارتقای کیفیت آن‌ها، لازم است نهادی رسمی‌تر و منسجم‌تر ایجاد کنیم؛ از همین‌رو مؤسسه فرهنگی و هنری شارو شکل گرفت.

پوری در خاتمه خاطر نشان کرد:یازدهمین جشنواره بیت و حیران با حمایت و همراهی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود.این همکاری، بر پایه‌ی هم‌افزایی میان نهاد دولتی و بخش فرهنگی غیردولتی شکل گرفته است؛ زیرا باور داریم توسعه‌ی فرهنگی تنها زمانی ممکن است که میان مردم، نهادها و دولت رابطه‌ای پویا و حمایتی برقرار شود.ادارە فرهنگ  ارشاد اسلامی در صدور مجوزها، تأمین بخشی از منابع مالی، فراهم‌سازی امکانات رفاهی و ایجاد هماهنگی با نهادهای مختلف شهرستان نقشی مؤثر داشته است.امید است این هم‌گرایی میان نهادهای فرهنگی، گامی برای تثبیت جایگاه سردشت به عنوان یکی از کانون‌های فعال فرهنگ و موسیقی نواحی ایران باشد.

یازدهمین جشنواره موسیقی بیت و حیران توسط موسسه فرهنگی هنری شاور و به دبیری حسن حسن زاده و دبیری اجرایی ناصح بهرام بیگی از ۱۰ تا ۱۳ آذرماه در سردشت برگزار می شود.