اهالی موسیقی شب گذشته در فرهنگسرای ارسباران گردهم آمدند و از استادان فریدون حلمی و داود یاسری دو هنرمند تاثیر گذار عرصه تنبک تجلیل کردند.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی موسیقی ایران، آیین بزرگداشت استادان فریدون حلمی و داود یاسری، دو هنرمند برجسته سازگر و خنیاگر تنبک، روز سه‌شنبه ۹ دی‌ماه با حضور جمعی از هنرمندان و علاقه‌مندان موسیقی در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

این مراسم با پخش بخشی از فیلم گفت‌وگوی استاد فریدون حلمی که توسط آرش نصیری تهیه شده بود، آغاز شد.

در ادامه، رومینا حقیقت‌پناه به اجرای تکنوازی تنبک پرداخت و پس از آن، گروه تنبک‌نوازان «درخشان» از اصفهان به سرپرستی نگین حجازی در بخش دیگری از برنامه روی صحنه آمدند.

در ادامه این آیین، فربد یداللهی از شاگردان بهمن رجبی و محمد اسماعیلی، در سخنانی مفصل به بیان دیدگاه‌ها، خاطرات و تحلیل خود درباره جایگاه تنبک‌نوازی و نقش استادان فریدون حلمی و داود یاسری پرداخت.

وی در ابتدای سخنان خود گفت: انسان هیچ چیز دیگری نیست جز آنچه از خود می‌سازد؛ ما حاصل انتخاب‌های خوب هستیم و آنچه انسان را به انسان تبدیل می‌کند، تنها اراده او نیست بلکه تخیلات و رویاهای او نیز هست. رویای مردی که امروز با اراده‌ای آهنین اما جسمی رنجور در خدمتش هستیم، همیشه این بود که روزی تنبک در خانه تمام ایرانی‌ها جای بگیرد.

وی با یادآوری سابقه دوستی خود با استاد حلمی و خانواده ایشان گفت: دوستی من با استاد حلمی و خانواده‌شان، از جمله مهراد حلمی، به حدود سی تا سی‌وپنج سال پیش بازمی‌گردد و همواره ارتقاِ تنبک به عنوان دغدغه در ذهن ایشان بود.

این نوازنده و پژوهشگر موسیقی در ادامه به شکل‌گیری «تنبکستان حلمی» اشاره کرد و گفت: همه‌چیز از یک پلاک آغاز شد؛ پلاک ۱۳۰ واقع در خیابان فرحزادی سعادت‌آباد. جایی که چیزی جز تنبکستان حلمی و پله‌های مشهور مضاریب آن نبود؛ پله‌هایی که نام‌گذاری آن‌ها توسط استاد جلیل شهناز انجام شد و بعدها با همان نام نیز شناخته شد.

یداللهی افزود: تنبکستان حلمی، تا جایی که من اطلاع دارم، حدود چهل سال قدمت دارد و جزو تاریخ هنر ایران محسوب می‌شود. من شخصاً ترجیح می‌دهم نام آن را موزه تنبکستان بگذارم، چراکه تقریباً تمام هنرجویان و نوازندگان تنبک دست‌کم یک بار به آنجا رفته‌اند و خاطرات بی‌شماری از فضا، رفتار هنرمندانه و منش هنری استاد حلمی دارند.

وی ادامه داد: خود من، بخش قابل‌توجهی از خاطراتم در تنبکستان حلمی شکل گرفته است. دستانی که امروز لرزان‌اند، روزی تیشه بر چوب می‌زدند تا حال و هوای حلمی را به صدا تبدیل کنند.

فربد یداللهی در بخش بعدی سخنان خود به بررسی سیر تاریخی تنبک‌نوازی پرداخت و گفت: اگر بخواهیم درباره تاریخ تنبک‌نوازی صحبت کنیم، باید بدانیم این مسیر از کجا آغاز شده و به کجا رسیده است.

وی دوره پیشاکلاسیک را دوره‌ای دانست که نوازندگان بیشتر وظیفه حفظ وزن ارکستر را برعهده داشتند و خلاقیت فردی به معنای امروز وجود نداشت. یدالهی از نوازندگانی چون حاجی‌خان عین‌الدوله به عنوان چهره‌ شاخص این دوره نام برد.

وی ادامه داد: پس از آن، دوره کلاسیک آغاز می‌شود؛ دوره‌ای که در آن تنبک به‌عنوان سازی مستقل معرفی می‌شود و پایه‌های مدرنیته تنبک شکل می‌گیرد.

یداللهی افزود: دوره‌های آموزشی و نوشتاری تنبک نیز از زمان استاد شادروان حسین تهرانی شکل می‌گیرد؛ زمانی که نخستین کتاب آموزش تنبک در هنرستان موسیقی تدوین شد. در شکل‌گیری این اثر، استادانی چون پورتراب، دهلوی و ظریف نقش داشتند، اما جمع‌آوری نهایی آن توسط استاد حسین تهرانی انجام شد.

وی دوره بعدی را دوران شکوفایی تکنیکی و احساسی یا «دوران رمانتیک تنبک» نام‌گذاری کرد و گفت: در این دوره، تکنیک‌ها و الگوهای ریتمی گسترش پیدا می‌کند و بیان احساسات فردی در تنبک‌نوازی آغاز می‌شود. آموزش تنبک نیز در این دوره به‌شدت ارتقا پیدا می‌کند.

یداللهی با اشاره به استاد امیرناصر افتتاح گفت: ایشان استادِ استاد حلمی بودند و اتفاقاً ورود استاد حلمی به عرصه سازگری، به پیشنهاد استاد افتتاح صورت گرفت. استاد حلمی ابتدا نوازنده بودند و بعدها با این پیشنهاد، نگرش جدیدی نسبت به سازگری پیدا کردند.

وی در ادامه از استادانی چون بهمن رجبی و محمد اسماعیلی نام برد و تأکید کرد: نکته جالب این است که همه اینها دارای کتاب آموزشی تنبک هستند و شاگردان برجسته‌ای را به دنیای تنبک معرفی کرده‌اند.

فربد یداللهی در ادامه سخنان خود به استاد داود یاسری پرداخت و گفت: در همین دوره است که استاد داود یاسری نیز وارد عرصه تنبک‌نوازی می‌شوند. تا جایی که من می‌دانم، ایشان ابتدا به‌صورت خودجوش ساز زده‌اند و سپس در هنرستان موسیقی آموزش آکادمیک تنبک را ادامه داده‌اند.

وی آلبوم‌های «گوهر یکدانه»، «نیاز» و «شکوفه اشک» را از آثار استاد یاسری برشمرد و افزود: یکی از آثار ایشان با استاد رضا شفیعیان در دستگاه ابوعطا، بارها شنیده‌ام و نمونه‌ای بسیار دقیق از همنوازی و طراحی ریتم برای ملودی است.

یداللهی با تأکید بر اهمیت همنوازی گفت: امروز یکی از حلقه‌های گمشده تنبک‌نوازی مدرن، همنوازی است. استاد داود یاسری به‌خوبی به نوازندگان امروز آموزش داده‌اند که همنوازی چیست و طراحی ریتم برای ملودی چگونه باید هم گوش‌نواز، هم دقیق و هم درست باشد.

وی در ادامه به دوره مدرن یا معاصر تنبک‌نوازی اشاره کرد و گفت: در این دوره، تنبک از یک ساز صرفاً ریتمیک به یک زبان بیانی و ارتباطی تبدیل می‌شود. ریتم‌ها پیچیده‌تر و آموزش‌ها علمی‌تر می‌شوند، اگرچه متأسفانه همنوازی‌ها کمرنگ‌تر و تکنوازی‌ها پررنگ‌تر می‌شوند.

در پایان این بخش، فربد یدالهی به اجرای تکنوازی تنبک برای حاضران پرداخت. اجرای گروه‌نوازی گروه «هنگام»، تکنوازی عرفان عاقبتی، تکنوازی نفس خرمیان پدیده هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، دونوازی ویولن و تنبک داریوش و کوروش حجازی، دونوازی تار و تنبک وحید طالبی گلپایگانی و محمد میرزاخانی و همچنین پخش فیلمی درباره استاد داود یاسری از دیگر بخش‌های این برنامه بود.

در پایان این آیین و با حضور جمعی از اهالی هنر بر روی صحنه، هدایایی به رسم یادبود از طرف انجمن موسیقی ایران، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، فرهنگسرای ارسباران و میلاد کیایی به استاد فریدون حلمی و استاد داود یاسری اهدا شد.

این مراسم با همکاری برنامه«هزار صدا» به مدیریت آرش نصیری و فرهنگسرای ارسباران برگزار شد و هنرمندانی چون مرتضی اعیان، میلاد کیایی، محمدرضا ژاله، داوود فیاضی، فریدون احتشامی، صفا آواجانی، فربد یداللهی، فاضل جمشیدی، بهمن فردوسی، علی رحیمی، سیامک ایقانی، حسن آزاده‌فر، کوروش حجازی، محسن راسخ، منوچهر سهیلی، محمود رسولی و منصور شعبانی در آن حضور داشتند.

#فریدون_حلمی