برنامۀ ساعت ۲۵ پنجشنبه  این هفته در قالب ویژه برنامه‌ای در خصوص موسیقی مذهبی و عاشورایی و بررسی آثاری که در ارادت به سیدالشهدا ساخته و سروده شده‌اند با حضور بامداد فلاحتی، خوانندۀ موسیقی اصیل ایرانی و آیینی و امیرحسین مدرس مجری کارشناس برنامه، به روی آنتن رفت.

به گزارش انجمن موسیقی ایران، بامداد فلاحتی، خوانندۀ جوان موسیقی اصیل ایرانی که در عرصۀ موسیقی مذهبی نیز فعالیت دارد مهمان این برنامه بود. بامداد فلاحتی از هنرمندان بنام یزدی است که از کودکی با نوای مذهبی و اشعاری که در عزاداری‌های سیدالشهدا سروده می‌شود به‌واسطۀ حضور پدر در این عرصه آشنا شد و در حال حاضر آثار موفقی در این حوزه دارد.

در ابتدای این برنامه قطعه‌ای از حجت اشرف‌زاده با موضوعیت پاییز پخش شد و طبق روال برنامه اخبار ساعت ۲۵ به سمع و نظر بینندگان رسید. در ادامه کلیپی از مراسم یادبود زنده‌یاد نادر گلچین و گزارشی از مستند «بزم رزم» ساختۀ سیدوحید حسینی پخش شد و سپس با ورود مهمان بخش گفت‌وگوی زندۀ برنامه آغاز شد.

در ابتدای بحث، بامداد فلاحتی به معرفی پیشینۀ هنری خود و اولین تجربیات هنری خود از کودکی پرداخته و گفت: از ۵ سالگی شروع به نوحه‌خوانی کردم و اولین تجربۀ نوحه‌خوانی من در سن ۷ سالگی در یکی از هیئت‌های مذهبی با تشویق پدر شکل گرفت و بعد از این تجربه بود که به این کار علاقمند شدم و نزدیک ۲۷ سال در هیئت «شیخ داد» هیئتی که پدرم ۶۰ سال در آن نوحه‌خوانی می‌کنند افتخار نوحه‌خوانی دارم.

امیرحسین مدرس در ادامه ضمن اشاره به این موضوع که برخی از خوانندگان تحت تأثیر «لفظ نوحه‌خوان روضه‌خوان» در کنار فعالیت هنری خود نوحه‌خوانی را به نوعی کسر شأن می‌دانند نظر بامداد فلاحتی را در این باره جویا شد.

تصنیف‌های ماندگار مرهون و برگرفته از روضه‌خوانی‌هاست

وی در اظهار نظر به این تعبیر از نوحه‌خوانی، اظهار داشت: اگر تعریف مداح، نوحه‌خوان، چاوشی‌خوان، روضه‌خوان مشخص شود این موضوعات قابل تفکیک است. من با افتخار نوحه‌خوانی می‌کنم و از کودکی با مراسم عزاداری و نوحه‌خوانی مأنوس بودم. پدر من از شاگردان مرحوم روح‌بخش از موسیقیدانان بنام یزد بودند و در کنار روضه‌خوانی فعالیت موسیقایی داشتند. در گذشته روضه به معنی امروزی نبود. روضه‌ای که این روزها در معنی قابل تشخیص نیست و فرق ولادت و شهادت در این نوع روضه مشخص نیست و این در حالی است که بسیاری از گوشه‌خوانی‌ها مرهون تعزیه‌خوانی ماست و بسیاری از تصنیف‌های ماندگار برگرفته از مراسم روضه‌داری و عزاداری‌هاست که متأسفانه در حال حاضر نمونۀ آنها را نداریم.

در ادامه برنامه گزارشی از اجرای ارکستر ملی پخش شد که این گزارش به بهانۀ اجرای اثر جاویدان استاد حسین علیزاده با نام «نی نوا» توسط ارکستر ملی، تهیه شد. در این گزارش علی مرادخانی، پاشا هنجنی نوازندۀ نی ارکستر و مهدی وجدانی به صحبت دربارۀ این اجرا و حواشی پیش از اجرای ارکستر و رضایت از حاصل کار پرداختند.

از صدای استاد شجریان الگو و الهام گرفتم

پس از پخش گزارش ارکستر ملی، بامداد فلاحتی درانتقاد به روش عزاداری‌ها و نوحه‌خوانی‌های امروزی اظهار داشت: در حال حاضر عزاداری تبدیل به هنر عزاداری شده است. نوحه‌خوانان جوان باید دستگاه‌های موسیقی را خوب بشناسد و متأسفانه در برخی موارد ملودی‌های قوی داریم ولی شعر خوب نمی‌شنویم و گاهی تلفیق‌ها اشتباه و نادرست بکار برده می‌شوند. در حال حاضر به تمام این ظرافت‌ها توجه می‌شود کما اینکه در قدیم این‌گونه بوده است و ترجیحاً از بین نوحه‌خوان، مداح و چاووشی‌خوان یک نفر آگاه به شعر و موسیقی بوده است. در استان یزد ۷۰۰ هیئت داریم و هیئت خوب زیاد است. نوحه خوان خوب هم زیاد است و تقلید و الگوپذیری هم زیاد است؛ اگرچه تقلید بد نیست و در ابتدای راه کمک‌کننده است. به طور مثال خود من زمانی که آواز را شروع کردم از آوازهای استاد شجریان الگو می‌گرفتم ولی این تنها الگو بود نه تقلید صرف از صدا و ظاهر استاد.

هیئت‌های عزاداری نوعی ارکستر سمفونیک هستند

وی در ادامه افزود: برای یک تصنیف ماندگار باید شعر، ملودی و اجرا همزمان موفق عمل کند. متأسفانه زمانی که یک اثر نوازنده، شاعر و ترانه‌سرای یکسان دارد مشخص است که از این اثر توقع چندانی نمی‌شود داشت. در ایام محرم در عزاداری‌های استان یزد بدون استثناء برای شعر و ملودی در نوحه‌خوانی‌ها وقت گذاشته می‌شود و این نوحه‌خوانان باید دارای قابلیت‌های ظاهری و صدای مناسب باشند. از طرفی هیچ‌کدام از نوحه‌خوانان صرف مزایای مادی نوحه‌سرایی نمی‌کنند و مبلغی برای کار تعیین نمی‌کنند و در سبک نوحه‌خوانی حتی در سینه‌زنی ریتم موسیقایی حفظ می‌شود، در واقع هیئت‌های عزاداری به نوعی کُر ارکستر سمفونیک هستند و کوچکترین اشتباه و خارج شدن از ریتم و تحریر اشتباه حتی توسط افرادی که کمترین سواد موسیقایی را دارند تشخیص داده می‌شود؛ موضوعی که در قدیم شاهد آن نبودیم و آگاهی کمتری وجود داشت.

برداشت‌های شخصی و سلیقه‌ای از اشعار عاشورایی

پس از پخش موسیقی تصویری که اثری تلفیقی از بامداد فلاحتی با نام «یک روز به شیدایی» با آهنگسازی پدرام درخشانی بود، در ادامۀ بحث امیرحسین مدرس از بامداد فلاحتی درخواست کرد یک نمونه از ملودی‌های قدیم در یزد و نمونه‌ای از ملودی جدید در استان یزد را که در ایام عزاداری سیدالشهدا ساخته شده است به بینندگان معرفی کند. فلاحتی در این خصوص گفت: نوحه‌ای از پدر با نام نوحۀ «ساقی حرم» معروف است که بسیار مورد علاقۀ من است و نوحه‌ای که شعر آن از استاد شهاب موسوی با نام «برخیز که این غافله هم راه خطا رفت» از جملۀ این کارها هستند که تمامی این اشعار در مدح سیدالشهدا و واقعۀ عاشورا ساخته شده است منتها هر کس این اشعار را به چیزی و حرکتی باب میل خود حتی به شخصیتی از نظام نسبت می‌دهد که متأسفانه غلط است، زیرا کاملاٌ مشخص است این اشعار وقایع و اتفاق عاشورا را بیان می‌کنند و نباید برداشت‌های غلطی از آنها بشود.

امیرحسین مدرس اشاره کرد: روایت و مقتل صحیح تاریخ در اشعار محتشم، وصال و فیاض هست و کسی که این اشعار را می‌خواند باید تاریخ صحیح را بداند و بدون تصرف و دخیل کردن ذوقیات بخواند. فلاحتی نیز در تکمیل سخنان مدرس گفت: متأسفانه برخی برای اینکه مجلس‌شان بگیرد از روضه‌های دروغ و روایت‌های اشتباه و غلط در عزاداری‌ها استفاده می‌کنند ولی به چه قیمتی!

پس از پخش گزیده آثاری در حوزۀ قطعات عاشورایی بامداد فلاحتی، این خواننده ضمن ابراز خوشحالی از حضور در برنامۀ ساعت ۲۵ بخصوص در ایام محرم اظهار داشت: خوشحالم با توجه به سنی که دارم توانستم در عرصۀ موسیقی عاشورایی و آیینی کار کنم، اما هنوز در ابتدای راه هستم و از امام حسین چیز زیادی نمی‌دانم و امیدوارم معرفت بیشتری نسبت به امام حسین و واقعۀ عاشورا پیدا کنم.

وی در انتهای صحبت‌های خود از برگزاری کنسرت موسیقایی اصیل ایرانی در ۱۰ و ۹ آذرماه همراه با گروه مسیحا در شهر یزد خبر داد.