ابراهیم بذرافکن با تشریح مسیر شکل‌گیری و فعالیت «ارکستر سمفونیک فارس» گفت: این ارکستر با حضور ۱۱۰ تا ۱۲۰ نوازنده و خواننده از سراسر استان، بدون هیچ حمایت مالی دولتی به فعالیت ادامه می‌دهد و ستون فرهنگی شیراز شده است و در دیماه با یک سولیست از کرواسی اپرای فردوسی را به صحنه می برد.

ابراهیم بذرافکن  رهبر ارکستر در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران درباره ارکستر سمفونیک فارس گفت: ارکستری که ما تشکیل داده‌ایم در واقع «ارکستر سمفونیک فارس» است، چرا که نوازندگانی از سراسر استان، جنوبی‌ترین تا شمالی‌ترین شهرهای فارس، در آن حضور دارند. این ارکستر یک ارکستر کاملا سمفونیک است با سازهای زهی، بادی چوبی، بادی برنجی، کوبه‌ای و گروه کُر. رپرتوار گسترده‌ای از موسیقی را اجرا می‌کنیم و علاوه بر آثار کلاسیک غربی، آثار برجسته‌ای از موسیقی ایران از جمله آثار استاد علیزاده، استاد سرحد و بهدادی را نیز روی صحنه برده‌ایم.

وی افزود: از مهم‌ترین اجراهای ما در خرداد ۱۴۰۴ برنامه‌ای مفصل همراه با پروفسور منوچهر صهبایی بود. ایشان سال‌ها رهبر دائم ارکستر سمفونیک تهران بوده‌اند. در آن کنسرت آثاری چون براون، شوبرت، فنلاندی از سیبلیوس و کارمن را اجرا کردیم. همچنین برای نخستین بار بعد از انقلاب، قطعه «رقص در بارگاه شاه سمنگان» را با خوانندگان اجرا کردیم؛ قطعه‌ای که همیشه بدون سولو اجرا می‌شد.

بذرافکن ادامه داد: اجرای شاخص دیگر ما همکاری با رضا فکری، خواننده تنور و مهمان اپرای مالزی و اپرای زاگرب بود. علاوه بر این، برخی آثار ساخته خودم را نیز اجرا کرده‌ایم؛ چون زمینه تحصیلی‌ام آهنگسازی است و علاقه‌مند به ادبیات نیز هستم، مجموعه‌ای از آثار برگرفته از اشعار حافظ را آهنگسازی و اجرا کرده‌ایم؛ هم در سال ۱۴۰۲ و هم امسال در هفته حافظ.

وی گفت: اپرای نظامی را نیز بر اساس داستان خسرو و شیرین تنظیم و اجرا کردیم. این اثر در سال ۱۴۰۲ و هم‌زمان با هفته نظامی، در دوره‌ای که ایران و آذربایجان مباحث فرهنگی مشترکی را مطرح می‌کردند، به روی صحنه رفت. آقای شالویی، رئیس انجمن مفاخر ایران، پس از دیدن اپرای حافظ، پیشنهاد پرداختن به نظامی را مطرح کردند و خود ایشان معتقد بودند که اپرای خسرو و شیرین بهترین اجرای آن دوره در کشور بوده است. این برنامه با عنوان «هفت گنج» روی صحنه رفت که اشاره به آثار نظامی نظیر مخزن‌الاسرار و خسرو و شیرین دارد.

وی افزود: ارکستر ایرانی ستاد نیز در شیراز فعالیت دارد. در این گروه برخی رپرتوارهای موسیقی ایرانی را با ارکستر سمفونیک ادغام کرده‌ایم و مورد توجه قرار گرفته است.

بذرافکن درباره آغاز فعالیت ارکستر گفت: فعالیت ارکستر از سال ۱۳۹۸ شروع شد، اما ثبت رسمی و رونمایی آن در سال ۱۴۰۲ انجام گرفت. آن اجرا در آرامگاه سعدی برگزار شد و هم آثار ایرانی بر اساس اشعار سعدی و هم قطعات کلاسیک روی صحنه رفت. از اردیبهشت ۱۴۰۲ این ارکستر به شکل رسمی و با حضور هنرمندان، مدیران شهری و مسئولان اداره ارشاد تاسیس شد.

وی درباره «سمفونی شیراز» توضیح داد: پروژه سمفونی شیراز به سفارش شهرداری بود و در مهرماه امسال (۲۳ و ۲۴ مهر) اجرا شد. این اثر را آقای کار همایون‌فر برای شیراز ساخته‌اند. به گمانم پس از خرمشهر، شیراز تنها شهری است که سمفونی مستقل دارد. این اثر سه شب در تالار آموزشی شیراز اجرا شد و امیدواریم در تهران نیز اجرا شود. البته ارکستر ما خصوصی است، وابسته به هیچ ارگانی نیست و حمایت مالی از ما صورت نمی‌گیرد.

وی گفت: ارکستر شیراز همراه با گروه کر حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ نفر عضو دارد؛ حدود ۷۰ تا ۸۰ نوازنده و ۴۰ نفر در گروه کر.

بذرافکن درباره ظرفیت نوازندگان استان فارس توضیح داد: من خودم مدرس ویولن و از اساتید دانشگاه و مدیر گروه موسیقی دانشگاه علمی‌–کاربردی فاضل هستم. به همین دلیل با نوازندگان زیادی در ارتباطم. پیش از این هم ارکستر زهی حرفه‌ای «مهراد» را داشتم، اما بعدها سازهای بادی را نیز به مجموعه اضافه کردیم. سازهای بادی برنجی از سال ۱۴۰۰ کم‌کم وارد گروه شدند. درست است که سختی‌های زیادی داشتیم اما تیم را در شیراز از پایه ساختیم. حتی تیمپانی دو میلیاردی تهیه کردیم. برخی نوازندگان از تهران برای اجرا می‌آیند. کیفیت تجهیزات در سطح اروپا نیست، اما با توجه به خصوصی بودن ارکستر و نبود بودجه، تلاشمان را می‌کنیم.

وی افزود: برای بقای ارکستر، من آهنگسازی برای ارگان‌ها انجام می‌دهم—مثل شهرداری‌های مختلف استان—و از محل این درآمدها هزینه ارکستر را تأمین می‌کنیم. هیچ حمایت دولتی نداریم و هیچ نهادی هزینه‌های حداقلی ما را متقبل نمی‌شود. تا امروز حتی یک ریال دستمزد به نوازندگان پرداخت نکرده‌ایم، که بسیار ناراحت‌کننده است. نوازنده تا چه حد می‌تواند رایگان ساز بزند؟

این مدرس موسیقی درباره برنامه‌های پیش‌ رو گفت: در روزها و ماههای آتی سه اجرا داریم. اولین اجرا در ۲۱ آذر در استهبان برگزار می‌شود. اواخر دی، رضا فکری از کرواسی به ایران می‌آید و اپرای فردوسی بر اساس داستان رستم و سهراب که آهنگسازی آن را انجام داده‌ام اجرا خواهد شد. مشکل بزرگ ما نبود سالن مناسب اپرا در شیراز است. احتمالاً مجبوریم در یک ورزشگاه صحنه بسازیم که هم هزینه‌بر است و هم کیفیت را پایین می‌آورد. با تالار حافظ مذاکره شده تا اگر بپذیرند، صندلی‌های جلو جمع شود تا خواننده پایین و بازیگران روی صحنه اجرا کنند؛ هرچند راه‌حل استانداردی نیست اما چاره‌ای نداریم. برنامه سوم نیز اجرای موسیقی دستگاهی استان فارس است که توسط دو آهنگساز کلاسیک تنظیم و ارکستراسیون شده و امیدواریم اوایل بهمن اجرا شود.

بذرافکن افزود: ما علاقه‌مندیم در شهرهای دیگر و جشنواره‌های مختلف حضور داشته باشیم، اما جشنواره‌هایی که مناسب ارکستر سمفونیک باشد کم است. دوست داریم در تالار وحدت تهران اجرا کنیم ولی هزینه‌ها بسیار زیاد است و اسپانسری وجود ندارد. از انجمن موسیقی ایران و مدیران تالار رودکی همچون آقای دانشگر و آقای رضایی تقاضا داریم که ما را ببینند. ما چند سال است کار می‌کنیم، آثار جدی اجرا کرده‌ایم—از جمله «نینوا» که پس از سال‌ها اجرا نشدن، در سال ۱۴۰۲ توسط ما و سپس ارکسترهای دیگر اجرا شد. در اجرای ۲۱ آذر دوباره نینوا را اجرا می‌کنیم.

وی گفت: بخشی از نوازندگان ما از تهران می‌آیند—مانند فرشاد محمدی، آقای متوسلیان و استاد میرزایی—که برای ما هزینه دارد. ما با فروش بلیت به سختی هزینه‌ها را تأمین می‌کنیم و اگر انجمن موسیقی ایران پیگیری نکند، با مشکلات جدی روبه‌رو خواهیم شد. مجبورم برای بقا آهنگسازی‌هایی انجام دهم تا درآمدی حاصل شود و خرج ارکستر شود.

این نوازنده ویلن در پایان گفت: ارکستر سمفونیک فارس امروز به یک ستون هنری و فرهنگی در استان تبدیل شده و همه هنرمندان و علاقه‌مندان موسیقی از آن حمایت معنوی می‌کنند. اما مسائل مالی همچنان حل نشده است. در حالی که ارکستر تهران با وجود پشتوانه دولتی با مشکلات مالی و مدیریتی روبه‌روست، ما بدون هیچ حمایتی سال‌هاست با تمام توان کار می‌کنیم. امیدوارم مسئولان به اهمیت فعالیت این ارکستر در شیراز توجه کنند.

گفتگو:مینا آتشی