نشست نقد و بررسی اجراهای روز چهارم بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز دف، عصر روز سه‌شنبه بیست و دوم مردادماه و با حضور هومان اسعدی (دبیر جشنواره)، مسعود حبیبی، فرزاد عندلیبی، مهرداد کریم خاوری و حسین رضائی نیا (اعضای هیأت داوران) برگزار شد و اجراها را مورد بررسی قرار دادند.

مسعود حبیبی: تکنیک‌های نوازندگی رشد چشمگیری داشته است

در ابتدا مسعود حبیبی عضو هیأت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراهای امروز گفت: آنچه که ما امسال از شرکت‌کننده‌ها مشاهده کردیم، جنبه‌های مثبت زیادی داشت و تعدادی از نوازندگان خلاقیت‌های مثال زدنی داشتند و قطعات بسیار خوبی را اجرا کردند و جای گسترش نیز دارد. اما اکثر نوازندگان بر روی توانایی ریزنوازی و فشار زیاد به جسم آوردن و کوبیدن بر روی ساز دچار مشکل هستند و انگار این موضوع در سطح کشور اپیدمی شده است و اگر فردی بر روی ساز شلاق نزد، نامشان را دف نواز نمی‌گذارند. در صورتی که ممکن است در سولو و تکنوازی که انجام می‌دهید، تنها بخشی از سولوی شما نیاز به این هیجان داشته باشد و اگر شما بیش از اندازه محکم بر روی ساز بکوبید، مسلما گوش مخاطب خسته می‌شود و ناخودآگاه از دیدن و شنیدن اجرای شما سیر می‌شود و ارتباطش را با شما قطع می‌کند.

وی ادامه داد: ریتم، یک زبان است و باید حتما درک عمیق تری از ریتم و سازتان پیدا کنید و پس از آن مشاهده می‌کنید که می‌توانید به وسیله نواختن این ساز با مخاطب صحبت کنید. امیدوارم که تمام نوازندگان جلوی این ضعف آشکار را بگیرند و در نواختن این ساز بهتر شوند.

این نوازنده تصریح کرد: اما نکته مثبتی که در مورد اجراهای امروز باید عرض کنم این است که تعدادی از نوازندگان نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت زیادی داشتند و در کل تکنیک‌های نوازندگی رشد چشمگیری داشته است.

مسعود حبیبی در پایان خاطرنشان کرد: نکته پایانی بنده این است که شما در موسیقی حتما باید به اشعار بسیار زیادی گوش دهید و شعر و ادبیات را باید بیش از اندازه فرا بگیرید و باید درک عمیقی نسبت به ملودی داشته باشید.

دف ساز سماع است

فرزاد عندلیبی دیگر عضو هیات داوران نیزدر مورد اجراهای روز پانزدهم جشنواره موسیقی جوان گفت: دف ساز سماع است و سماع یک نوع رقص است. رقص نیز از تکرار یک کلمه به وجود می‌آید. این نظم زمانی که اجرا می‌شود، ناخودآگاه در ذهن انسان ارتباط به وجود می‌آید. صدای اجرای دف‌های امروزی جمله، اجرا و تکنیک دارد اما نمی‌دانیم که این‌ها را چگونه در کنار هم بچینیم. از نظر من سلو نوازی انشاء ذهنی است و انشاء ذهنی آن چیزی است که به زبان می‌آورید و با خودکار بر روی کاغذ پیاده می‌کنید.

وی افزود: از نظر من موسیقی به معنای زیبایی است اما شما این زیبایی را بعضی اوقات می‌توانید بر روی دف اجرا کنید. من پیشنهاد می‌کنم نوازندگانی که دوره آموزش دف را به پایان رسانده‌اند و به نقطه‌ای رسیدند، ساز دیگری را انتخاب کنند و با این کار آرامش‌تان بیشتر می‌شود.

فرزاد عندلیبی در پایان بیان کرد: همان‌طوری که آقای حبیبی نیز اشاره کردند، حتما لازم نیست که شما دستتان را محکم بر روی ساز بکوبید و این کار در دراز مدت باعث بیماری‌های عضلانی می‌شود.

پیشرفت نوازندگان نسبت به سال‌های گذشته

مهرداد کریم خاوری عضو دیگر هیأت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراهای امروز گفت: بنده داوری جشنواره دف؛ نوای رحمت در سه دوره نخست را برعهده داشتم و نوازندگانی که در آن جشنواره ساز می‌نواختند، نسبت به امسال بسیار پیشرفت کردند و این موضوع جای خوشحالی دارد. تمام نکاتی که اعضای محترم هیات داوران به شما گفتند، به این دلیل بود که در نواختن این ساز متبحر شوید و درک بهتری از این ساز داشته باشید. شما باید از کمترین انرژی که می‌گذارید، بیشترین صدا از سازتان بیرون بیاید و متأسفانه تعدادی از نوازندگان فقط به کوبیدن دستان بر روی ساز اکتفا می‌کردند. ضمن اینکه باید قطعات قدیمی را گوش دهید تا حس و حال آن ملودی را بدست آورید.

جدی گرفتن بحث تئوری موسیقی

در پایان این نشست نیز حسین رضائی نیا دیگر عضو هیأت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش دف در مورد اجراهای امروز جشنواره موسیقی جوان گفت: امروز اجراهای خوبی را شاهد بودیم و تمام نوازندگان بهترین اجراهای خودشان را ارائه کردند. در رده سنی الف به دلیل اینکه عده‌ای از آن‌ها برای نخستین بار بود که مقابل هیأت داوران اجرا می‌کردند، کمی دچار استرس شده بودند و تجربه خوبی برای سال‌های آینده شد و از همین جا می‌توانند درس بگیرند و به آرزوهایی که دارند برسند. گروه سنی ب در قسمت تکنوازی نقاط ضعف زیادی داشتند و ضعف اصلی آن‌ها این بود که زمانی که می‌خواستند سلو بنوازند، به جزوات و نُت‌هایی که اساتیدشان به آن‌ها آموزش داده بودند فکر می‌کردند و خلاقیتی نداشتند. البته مسلما به مرور زمان و با تلاش و تمرین بیشتر بهتر خواهند شد.

وی افزود: یکی دیگر از ضعف‌هایی که در اجراهای امروز بسیار مشهود بود، بحث تئوری موسیقی بود و این موضوع را بسیار جدی بگیرید. تئوری موسیقی از نان شب هم واجب تر است و اگر در تئوری ضعیف باشید اما دف را به خوبی اجرا کنید، مانند فردی هستید که راننده خوبی هستید اما گواهینامه ندارید و آئین نامه راهنمایی و رانندگی را نمی‌دانید.

حسین رضائی نیا در پایان خاطرنشان کرد: در سلو نواختن و همچنین در ضربه زدن‌های زیاد به ساز مشکلاتی وجود داشت که امیدواریم در دوره‌های آینده این نقایص برطرف شود.

آئین اختتامیه سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، روز سه شنبه پنجم شهریورماه از ساعت ۱۸ در تالار وحدت برگزار می شود.