از چه زمانی به موسیقی روی آوردید؟

ــ از کودکی و در خانه و مدرسه آهنگ‌ها و ملودی‌ها و تصنیف‌های ترکی و آذری را می‌خواندم، ولی از دوره‌ی دبیرستان با دوستانی آشنا شدم که موسیقی کار می‌کردند و با هم تمرین می‌کردیم و حتی در سال ۱۳۶۹ خورشیدی، در دانشکده‌ی پزشکی تبریز کنسرتی در مایه‌ی اصفهان اجرا کردیم؛ البته قبل از آن با دیدن اساتید بیگجه‌خانی و فرنام در جلسات خصوصی بیشتر شیفته‌ی موسیقی ایرانی و آواز شده بودم و در همین جلسات آوازکی می‌خواندم و تشویق می‌شدم.

هم‌دوره‌ای‌های شما در تبریز چه کسانی بودند؟

ــ حسین فاضل، بهروز جمالی، سیروس جمالی، قادر رودکیان، شهرام آبرومند (خواننده)، امیر رواقی، و بهزاد رواقی بودند که الان از نوازندگان مطرح کشور هستند.

فراگیری آواز را ابتدا در محضر چه کسی شروع کردید؟

ــ در سال ۱۳۷۲ که دانشجوی دانشگاه تهران شده بودم با یکی از دوستان خوبم که اهل اصفهان بود به نام روزبه بهروزفر به اصفهان رفتم و چون پدر ایشان با استاد شاهزیدی آشنایی داشتند خدمت ایشان رسیدم. با راهنمایی ایشان به زنده‌یاد دکتر حسین عمومی معرفی شدم و از سال ۱۳۷۳ در خدمت ایشان تعلیم دیدم که این شاگردی تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت.

چه سالی با زنده‌یاد منوچهر همایون‌پور آشنا شدید؟

ــ در سال ۷۶. پیش ایشان تلفیق شعر و موسیقی و آواز را آموختم. تمام روز و شبِ من و آقای همایون‌پور در ۱۰ سال آخر عمر ایشان به تحقیق درباره‌ی شعر و ادبیات و موسیقی و آواز گذشت و مطالب زیادی را از ایشان آموختم. در این مدت گاهی از زنده‌یاد احمد ابراهیمی هم استفاده می‌کردم. به قول شاعر: سوختن از شمع و فریاد از هزار آموختم/ خانه بر دوشی ز گیسوی نگار آموختم.

از محضر اساتید دیگر هم استفاده کرده‌اید؟

ــ در جلسات خصوصی نکات فراوانی از اساتیدی چون جلیل شهناز و نواب صفا تلمذ کرده‌ام که چکیده‌ی سال‌ها تجربه‌ی این بزرگواران بوده است.

الگوی شما در فراگیری آواز چه کسی بوده است؟

ــ بیشتر الگوهای آوازی بنده استاد الاساتید اقبال آذر (اقبال السلطان)، سیدرحیم اصفهانی، ادیب خوانساری، تاج اصفهانی و دیگر خوانندگانی که شیوه‌ی خواندن آنها را از دکتر عمومی شنیده و الگوبرداری کرده‌ام، مانند سیدحسین طاهرزاده، حبیب شاطرحاجی، سیدعلی‌محمد قاضی‌عسگر، حسین خضوعی (ساعت‌ساز) و عبدالحسین صدر اصفهانی. البته هر جا و هر زمان آواز خوبی شنیده‌ام خیلی با دقت آن را دنبال کرده‌ام.

رپرتوار آوازی محتوای یکدستی برای آموزش ندارد. دلیل این امر چیست؟

ــ امروز به جای ردیف آوازی موسیقی ایرانی شاید بتوان از ردیف‌های آوازی صحبت کرد، زیرا روایت‌های گوناگونی از ردیف امروزه موجود است که هر کدام زیبایی خاص خود را دارد. البته این بدان معنا نیست که این روایت‌های ردیف کاملاً با هم متفاوت است و هیچ‌گونه شباهتی به هم ندارند، بلکه در این روایت‌ها شباهت‌ها و تفاوت‌هایی وجود دارد که پرداختن به جزء‌جزء آن از حوصله‌ی این بحث خارج است و حتی به نظر من می‌تواند موضوع رساله و پایان‌نامه‌ی دانشجویان موسیقی قرار بگیرد.

اگر همچنان که معمول است، مکاتب آوازی را به سه مکتب تبریز، اصفهان و تهران تقسیم‌بندی کنیم، با توجه به پیشینه‌ی تاریخی این شهرها و مسائل اجتماعی و نگاه موسیقیدانان و حتی مختصات جغرافیایی و اقلیمی این شهرها شاید بتوان به این پرسش پاسخ داد.

در سال ۵۲-۵۳ پایان‌نامه‌ی زنده‌یاد استاد محمدرضا لطفی، با عنوان «تجزیه و تحلیل موسیقی آوازی قاجار (اصفهان‌ و ‌تبریز) در پیوند با اوضاع اجتماعی» به راهنمایی اساتید نورعلی‌خان برومند و محمدتقی مسعودیه این موضوع را مورد بررسی قرار داده است.

غیر از فعالیت در عرصه‌ی خوانندگی به کار دیگری هم اشتغال دارید؟

ــ علاوه بر خواندن، مدرس زبان و ادبیات فارسی هستم که البته رابطه‌ی تنگاتنگی بین آواز و ادبیات فارسی هست. اخیراً هم در این رابطه کلاس‌هایی تحت عنوان «شناخت شعر در آواز ایرانی» به همت دوست خوب و هنرمند گرانقدر آقای حسین علیشاپور برای اینجانب راه‌اندازی شده است که در آن فرم‌های مختلف پیوند شعر و آواز و شناخت شعر و وزن و عروض و دیگر مسائل مرتبط برای علاقه‌مندان و آوازخوانان ارائه می‌شود.

در حال حاضر چه فعالیتی در زمینه‌ی موسیقی دارید؟

ــ در حال تمرین با دو گروه موسیقی هستم و قرار است کنسرت‌هایی را به زودی در چند شهر برگزار کنیم. مهم‌تر اینکه کتابی را تهیه می‌کنم که به درد آوازخوان‌ها خواهد خورد و درباره‌ی پیوند شعر و موسیقی و آواز و همین‌طور مبانی شعر، اعم از مختصری درباره‌ی تاریخ ادبیات، عروض و وزن شعر فارسی و چگونگی انتخاب شعر برای دستگاه‌های موسیقی ایرانی و در آخر گزیده‌ی غزل و شعر فارسی از شاعران کلاسیک تا معاصر را دربرمی‌گیرد. امیدوارم که راه گشا و منشاء اثر باشد.