گزارش اجراهای نخستین روز جشنواره موسیقی فجر/ اجرای مرغ شبخوان به یاد استاد شجریان
چهارشنبه, 29 بهمن 1399
اولین شب از سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر شب با پخش اجرای چهار گروه از ایران و یک گروه از اتریش سه شنبه ۲۸ بهمن برگزار شد.
اجرای گروه ایستم
جشنواره موسیقی فجر در این دوره با اجرای گروه موسیقی “ایستم” از خراسان شمالی و شهر بجنورد شروع شد که این گروه قطعاتی را از موسیقی محلی کرمانجی اجرا کرد.
در بخش ابتدایی این کنسرت که از ساعت ۱۷ آغاز شد، گروه موسیقی “ایستم” چند قطعه موسیقی حماسی را اجرا کرد و “الله مزار”، “شوان” و”صنم لیلی” از قطعاتی بود که گروه ایستم اجرا کرد. در بخش دیگری از این کنسرت، گروه موسیقی “ایستم” متشکل از شاهین علیزاده (نوازنده دایره) و مهدی باغچقی (نوازنده قُشمه) به اجرای مقام رقص چوب و یک قرصه و دو قرصه پرداختند. ساز “قُشمه” یکی از سازهای بادی و محلی شمال خراسان است که مردمان کرمانج و ترکهاى خراسان از این ساز در مجالس شادی و رقص خود استفاده میکنند. در واقع قشمه بیشتر نوایی شاد و حماسی دارد. “قرصه” نیز به معنی دست یا بشکن است. در این نوع قطعات نوازنده ابتدا آهنگ را با ترانه آرام و سرعت پایین که یک قرصه نامیده میشود آغاز میکند، اما در ادامه رفته رفته رقص و ریتم سرعت پیدا کرده و رقصندگان با ضربات هماهنگ و منظم حرکات ریتمیک دست و پا را اجرا میکنند.
سوییت برای قیچک و قانون و کوئینتت زهی رسپینا
سوییت برای قیچک و قانون و کوئینتت زهی رسپینا از ساعت ۱۸:۳۰ سه شنبه ۲۸ بهمن ماه پخش شد.
کوئینتت زهی رسپینا قطعاتی برگرفته شده از موسیقی محلی ایران را به رهبری بهزاد عبدی اجرا کردند. کوارتت زهی به گروه نوازندگان یا قطعهٔ موسیقی برای چهار ساز زهی نوشته شده که معمولاً شاملِ دو بخش برای ویولن (ویولن اول و دوم)، یک بخش برای ویولا و یک بخش برای ویولنسل است گفته میشود.
قطعاتی که با ساز قیچک و نوازندگی شیما شاهمحمدی اجرا شدند، “چشمون مریم”، “نبات”، “چهارمضراب اصفهان”، “کامران”، “رقص سایهها” بود و قطعات “سکوت”، “شورجبار”، خاطرهها” و “در قفس” نیز قطعاتی بودند که توسط صدا سدیفی نوازند قانون اجرا شدند.
آرش اسدزاده نوازنده ویولن اول و آرمان قضاوتی نیز نوازنده ویولن دوم بودند. در قسمت پایانی این کنسرت، قطعه “بهزندان” با دونوازی قانون و قیچک اجرا شد.
دوئت ویلا مادلنا (اتریش)
اولین اجرای بخش بینالملل سی و ششمین دوره جشنواره موسیقی فجر از ساعت ۲۰ سه شنبه ۲۸ بهمن ماه به دوئت ویلا مادلنا از اتریش اختصاص داشت که نوازندگان این گروه، موسیقی متأثر از محله کولینشینان برزیل را اجرا کردند.
نیکولا زاریچ نوازنده آکاردئون و فرانز اوبرتالر نوازنده کلارینت و ساکسوفون، اعضای این گروه دو نفره بودند که در شروع این کنسرت، قطعههای “آسیب” و “شیرینی نارگیل” از ساختههای جیکوب دو باندولیم یکی از آهنگسازان فقید برزیلی را اجرا کردند. سپس در ادامه قطعه “رویای بالکان” که از ساختههای خود نیکولا زاریچ است توسط این نوازنده اجرا شد.
در بخش دیگری از این کنسرت، نوبت به اجرای قطعات “کافه بوئمی”، “همجوار”، “ویلا مادلنا” و “تابستان در هبارت” رسید که همگی آنها ساخته فرانتز اوبرتالر بودند. ارانتز اوبرتالر به تنوع در آهنگسازی معروف است. مهارت و ظرافت نوازندگی اوبرتالر و زاریچ یکی از نکاتی بود که در این کنسرت از هنرنمایی این دو نوازنده با تجربه موسیقی به چشم میآمد و برجسته بود.
کوارتت زهی نماد
فکر نمیکردیم تا مدتها بتوانیم اجرا کنیم
کنسرت کوارتت زهی نماد یکی دیگر از اجراهای روز اول بود که نوازندگان این گروه از ساعت ۲۱:۳۰ سه شنبه ۲۸ بهمن ماه به اجرای قعطاتی از موسیقی کلاسیک پرداختند.
گروه موسیقی “نماد” در این کنسرت رزونانس موتزارت و یک موومان از چایکوفسکی را اجرا کردند. قطعات “آندانته کانتابیل”، “مِنوئتو” و “مولتو آلگرو” سایر قطعاتی بود که توسط این گروه اجرا شدند.
اعضای این گروه مازیار ظهیرالدینی، بابک کوهستانی، نوید حمیدی و خانم ستاره بهشتی هستند.
ستاره بهشتی سرپرست گروه در رابطه با تجربه اجرای آفلاین در جشنواره موسیقی فجر گفت: همین که جشنواره برگزار میشود خوب است چون ما فکر نمیکردیم که تا مدت ها بتوانیم اجرا برویم. خوشحال هستم که این جشنواره به این شکل برگزار شد.
گروه موسیقی ژاو و مرغ شبخوان به یاد استاد شجریان
در آخرین اجرای شب اول سی و ششمین دوره جشنواره موسیقی فجر، اجرای گروه موسیقی ژاو ساعت ۲۳ پخش شد.
قطعه “مرغ شبخوان” اولین قطعهای بود که این گروه در سوگ استاد محمدرضا شجریان اجرا کردند. سپس در ادامه قطعه “گیسوان خاطره” تکنوازی سنتور شد تا نوبت به اجرای تصنیفهای “عشق رویت” و “بسته دام” برسد. در انتهای این برنامه به عنوان حسن ختام، شاهد دونوازی سه تار و کمانچه و همچنین تصنیف “از عشق” این گروه موسیقی بودیم.
یکی از نکاتی که در این کنسرت به چشم میآمد توازنی بود که بین بخش آواز و ساز برقرار شده بود و اعضای گروه موسیقی “ژاو” تلاش کرده بودند تا هر قطعهای که اجرا میکنند بیانگر تصویر شعر آن باشد.
اکثر قطعات اجرایی در این کنسرت به سبکِ نوعی از موسیقی ملی ایران تعلق داشت که در آن فقط از سازهای ایرانی با استفاده از تکنیکهای رایج موسیقی کلاسیک غربی از جمله هارمونی مناسب ملودیها، فنون کنترپوانتیک و پلیفونیک ساخته شدهاند.
سیاوش کامکار (سنتور)، نوید نوروزی (خواننده)، امیرناصر رنجبر (کمانچه)، پارسا شرافتی (کمانچه)، صابر محمدی (کمانچه آلتو)، سامرند فقیه زاده (ویونسل)، شادی رحمانی (سنتور)، محمدجواد محمدشاهی و نیریز کامکار (تار)، مرتضی مومنیان (تمبک) و احسان امامی و امیررضا نصیری (عود) اعضای گروه موسیقی “ژاو” را در این کنسرت تشکیل میدادند.
امیرناصر رنجبر یکی از اعضای گروه “ژاو” درباره اجرای این گروه در جشنواره موسیقی فجر گفت: اجرای آفلاین ذاتاً میتواند چیز خوبی باشد و میتواند کنسرت باکیفیتتری باشد، به شرط اینکه با آرامش بیشتری برگزار شود. در هر صورت ما خوشحال هستیم که در این شرایط مشغول فعالیت هستیم.
در روز دوم، ساعت ۱۷ اجرای گروه خاوران، ساعت ۱۸: ۳۰ تریوی جز، ساعت ۲۰ گروه وحید اسداللهی، ساعت ۲۱: ۳۰ گروه ماهیما به خوانندگی حجت اشرفزاده و ساعت ۲۳ گروه به یاد استاد پخش میشود.
سیوششمین جشنواره موسیقی فجر در بخشهای رقابتی و غیررقابتی از ۲۸ بهمن آغاز و تا سوم اسفندماه برگزار میشود و جایزه ترانه، جایزه موسیقی و رسانه و نشستهای پژوهشی برنامههای دیگر این دوره جشنواره است.