X

کوششی در جهت خلاقیت تدریجی بر بستر سنت

سه شنبه, 14 بهمن 1399

محمدامین میراحمدی، مدرس و پژوهشگر موسیقی توضیحاتی در خصوص انتشار دو اثر خود «جان مایه» و «آموزش عمومی تار و سه‌تارنوازی» داد.

به گزارش نای، میراحمدی در این خصوص توضیح داد: «جان مایه» پژوهشی است که ضمن پرداختن به آثار، احوال و شیوه استاد علی‌اکبرخان شهنازی به خلاقیت بر بستر سنت پرداخته است. در این اثر یک دوره دستگاه نوا آهنگسازی و اجرا شده که در آن سیستم مدال از ردیف آقاحسینقلی و شیوۀ نوازندگی از ردیف دورۀ عالی استاد شهنازی اقتباس شده است.

خلاقیت و نوآوری در هنر، فرآیندی است که بعد از تقلید آغاز می‌شود؛ زمانی که هر فرد متناسب با خلاقیت و رهیافت‌های شخصی می‌تواند در ارتباط با اصول و فروعی که از پیش آموخته به نوآوری بپردازد.

«جان‌مایه» کوششی است در جهت خلاقیت تدریجی بر بستر سنت. در این اثر سیستم مدال دستگاه نوا از ردیف آقاحسینقلی اقتباس شده و شیوه نوازندگی و ملودی‌پردازی، متأثر از ردیف دوره عالی استاد علی‌اکبرخان شهنازی است. مواردی چون آهنگسازی، فرم، شیوه‌های بسط و گسترش، مضراب‌گذاری، انگشت‌گذاری، سرعت، زمان‌بندی و لحن. البته این اثر قصد بازسازی شیوه نوازندگی استاد شهنازی را ندارد و منظور اصلی خلق بر بستر سنت بوده است. در این مجموعه بخش‌های آوازی فقط به شکل صوتی ارائه شده ولی بخش‌های ضربی در قالب صوت و نت‌نگاری آورده شده‌اند تا امکان نواختن آن‌ها توسط علاقه‌مندان فراهم شود.

از استاد بزرگ، داریوش طلایی قدردانی می‌کنم؛ از ایشان بسیار آموختم و در تدوین این مجموعه که بخش عملی پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران بود راهنمایی‌های بسیار فرمودند با آرزوی سلامتی و بهروزی برای این استاد گرانقدر و بزرگ.»

کتاب «آموزش عمومی تار و سه‌تارنوازی» بر اساس اهداف و سلائق (جلد ۱ مبانی)

میراحمدی در این خصوص گفت: کتاب آموزش عمومی مسیری اصولی و جذاب برای یادگیری تار و سه‌تارنوازی است و می‌تواند مقدمه‌ای خوب برای آثار جدی‌تر مانند ردیف میرزاعبدالله، ردیف دورۀ عالی استاد شهنازی، آثار استاد نی‌داود (جویبار جوشنده) و آثار جدید (جانمایه) باشد.

این کتاب که جلد دوم آن در سال ۱۴۰۰ منتشر خواهد شد سه بخش اصلی دارد: مبانی تار و سه‌تار نوازی، احتمالات انگشت‌گذاری، مهارت‌های نوازندگی.

در بخش مبانی، اصول نواختن (اکُل)، اجزای ساز، پرده‌بندی آن به شیوه‌ای گویا و جدید بیان شده است. سپس طی پنج سطح ریتم‌خوانی، نت‌خوانی و آشنایی با پرده‌های ساز مطرح شده است. طبق این پنج سطح در کتاب دوم قطعات متنوعی نت‌نگاری شده و علاقه‌مندان می‌توانند بر اساس سلیقۀ خود قطعاتی را انتخاب کنند.

در بخش احتمالات انگشت‌گذاری که پشتوانۀ پژوهشی هم دارد احتمالات اصلی انگشت‌گذاری ساز تار و سه‌تار بازشناسی شده و برای تقویت آن‌ها ۵۴۳ تمرین طراحی شده که نوازندگان با نواختن این تمرینات تسلط خوبی روی ساز پیدا می‌کنند.

بخش سوم مربوط به مهارت‌ها و تکنیک‌های نوازندگی است که تکنیک‌هایی مانند درّاب، تک‌ریز، ریز، اشاره، تکیه و… که عدد آن به ۲۱ مورد می‌رسد تعریف شدند و برای هر کدام زیرمجموعه‌ای تعریف و تمریناتی برای تقویت آن‌ها طراحی شده است.

امروز شاهد روش‌های سطحی و جریان‌های بدون پشتوانه در فضای مجازی هستیم که صرفاً با جذابیت آموزش موسیقی را پیش می‌برند و اصول در آن‌ها ضعیف است و از طرفی جریان‌های آموزش آکادمیک هم که اصول دارند جذابیت لازم را ندارند و معمولاً به متدهای قدیمی غیرجذاب متکی هستند که در این مدل هم آفت دلزدگی نصیب هنرجو می‌شود. این کتاب و روش مسیری را جستجو می‌کند که اصول آموزشی و جذابیت هر دو در کنار هم برای علاقه‌مندان مطرح شوند.

این کتاب در قطع رحلی در ۲۰۷ صفحه با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرمایه‌گذاری مؤلف به چاپ رسیده است.

چاپ
>