کاوه صادقی آزاد کارشناس موسیقی و نوازنده نی در یادداشتی با موضوع آسیب شناسی جشنواره ملی موسیقی جوان به نقش والدین و معلمان در نگاه نوجوانان و جوانان به جشنواره پرداخت.

در متن این یادداشت که در اختیار خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی انجمن موسیقی ایران قرار داده؛ آمده است:هجدهمین دوره جشنواره ملی موسیقی جوان هم برگزار شد. جشنواره‌ای که تمرکز آن همواره بر هنر «تکنوازی» و هدف از برگزاری همواره حفظ فرهنگ و ریشه‌ها و آشنایی نسل جوان با آواها و نواهای اصیل در قالب موسیقی دستگاهی در بخش موسیقی کلاسیک ایرانی، در بخش موسیقی نواحی فراگیری درست مقام‌ها و آهنگ‌های بجامانده از استادان قدیم است.
در سال‌های گذشته، از آنجا که ذات این جشنواره رقابتی است و هنرمندان بر سر رتبه با یکدیگر به رقابت می‌پردازند، این رویداد مهم موسیقیِ کشور با چالش‌هایی روبه‌رو شده است که جا دارد توسط پژوهشگران و متخصصان فن آسیب‌شناسی شود. در این میان نقش دو گروه از بقیه موارد مهم‌تر به‌نظر می‌رسد و آن اول نقش «والدین» و برخورد آنها با فرزندان و دوم نقش «معلمان» است.
به نظر می‌رسد برای این دو گروه صرفاً رتبه مهم‌ترین عامل شرکت نسل جوان (فرزندان و شاگردان) به این رویداد باشد؛ که همین رویکرد طبق تجربه دست‌اندرکاران خیلی مواقع باعث بی‌انگیزگی و دلسردی در ادامه مسیر هنری شده است. در این یادداشت به رفتارهای اشتباه اما در عین حال بدون حب و بغض این دو گروه پرداخته شده است.

*نقش والدین

از آنجا که درصد زیادی از این گروه با موسیقی آشنایی عمیق ندارند کاستی‌های فنی فرزندانشان را نمی‌بینند و قدرت تشخیص اجرای خوب از بد را ندارند. در این بین برخی معلمان هم به‌دلیل مسائل مالی و… کاستی‌های فرزندان را به آنها منتقل نمی‌کنند و همین رویکرد نیز باعث بروز دلخوری‌هایی نسبت به داوران و جشنواره می‌شود.
سوای این موارد، خانواده‌ها نباید فراموش کنند که فرزندشان تازه اول مسیر هنری قرار دارد و چنین رویدادهایی سوای رتبه مهم‌ترین دستاوردش «تجربه» است آن هم از هر نظر: تجربه استرس صحنه، تجربه نکات فنی از زبان داوران، تجربه آشنایی با اجرای سایر رقیبان و برخورد آنها با قطعه موسیقی و… اما متأسفانه بچه‌ها را ناخواسته وارد چرخه معیوب «رقابت» آن‌هم از نوع منفی آن می‌کنند. هنرمندی که تازه اول راه است و باید تا می‌تواند تمرین کند، موسیقی خوب گوش کند، با سبک‌های مختلف آشنا شود، سواد موسیقایی خود را افزایش بدهد، توجه‌اش به مسائلی معطوف می‌شود که برای سن او سم و انگیزه او را از بین می‌برد.
در عصر حاضر، شاید «دم‌دستی شدنِ» هنر باعث شده تا بسیاری از مسائل آن‌طور که باید از سوی مخاطبان ارج نهاده نشود. استادی تعریف می‌کرد برای اینکه بتواند سر کلاس معلم آوازی شرکت کند می‌بایست شخصیت او و خانواده‌اش از سوی معلم چندین جلسه سنجیده می‌شد تا به کلاس راه پیدا کند. روزگاری هنر این چنین دم دستی نبود که والدین خیلی راحت فرزندشان را به آموزشگاه محل ببرند و صرفاً با پرداخت شهریه به فراگیری بپردازد.

*نقش معلمان

جشنواره ملی موسیقی جوان سوای برگزاری یک رویداد موسیقی برای نسل جوان، ما را از اوضاع آموزش موسیقی در اقصی نقاط کشور آشنا می‌کند. از آنجا که آموزش موسیقی در عصر حاضر سوای فراگیری یک حرفه موسیقی محل کسب درآمد استادان فن شده است. همین عامل باعث می‌شود برخی معلمان در بیان نقاط ضعف هنرجویان با والدین‌شان صادق نباشند. این حقیقت که برخی آموزشگاه‌ها برای پرداخت درصد کمتر از معلمان کارکشته و باتجربه در امر آموزش استفاده نمی‌کند را فاکتور می‌گیریم. و بعضاً مشاهده شده که دلیل رتبه نیاوردن هنرجو را به گردن جشنواره و داوران می‌اندازند.

همواره دبیران جشنواره به شرکت‌کنندگان و والدین و معلمانشان تأکید کرده‌اند که این رویداد ظرفیت برای پذیرش به مرحله نهایی و کسب مقام دارد، چه این جشنواره و چه جشنواره‌های دیگر، و مقام‌نیاوردن دلیل بر بی‌کفایت‌بودن و بی‌استعدادبودن نیست. آن چیزی که حین فرآیند آموزش نباید از چشم معلمان و والدین دور شود درس معرفت و انسانیت در هنر است.

*چه باید کرد؟

آموزش دستگاه‌ها، رپرتوارها و مقام‌های موسیقی به هر ترتیب پس از مدتی با صرف هزینه و وقت و پشتکار حاصل می‌شود اما آن چیزی که هنرمند را به «استاد» و چهره ای بیادماندنی تبدیل می‌کند ورای این مقوله‌هاست. کسب معرفت و اخلاق یک فرآیند عمیق و تدریجی است که به مجموعه‌ای از عوامل درونی و بیرونی نیاز دارد. هنرمند می‌بایست بیاموزد که سوای کسب فنون نوازندگی چه عوامل دیگری هنرمندی را به یک استاد محترم تبدیل کرده است؟ دیدن و پیروی از انسان‌های فرهیخته و اهل فضیلت در هنر مسیری است که از سوی این دو گروه می‌بایست به هنرمندان جوان آموزش داده شود.