مراسم تجلیل از درویش‌رضا منظمی از مفاخر حوزه موسیقی لرستان عصر روز یکشنبه ۱۸ شهریورماه در مجتمع شهید آوینی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان لرستان (خرم‌آباد)  برگزار شد.

به گزارش نای، در ابتدای مراسم، اعظم روانشاد (مدیرکل ارشاد استان لرستان) درباره این مراسم گفت: امروز به یُمن حضور شما عزیزان، یک روز به یادماندنی در فرهنگ و هنر استان لرستان خواهد بود. خدای منان را شاکرم که به بنده و همکارانم در اداره کل استان لرستان این افتخار را داد تا امروز میزبان شما عزیزان، هنرمندان موسیقی، و استاد درویش‌رضا منظمی از نام‌آوران فرهنگی و مفاخر استان لرستان باشم.

وی افزود: درویش‌رضا منظمی، زاده خطه‌ای است که جغرافیای آن پشتوانه فرهنگی و هنری استان لرستان است. سرزمینی که نوای ساز منظمی فرهنگ آن را به اساتیر پیوند داده است. امروز منظمی نام تنی از مردمان شهرستان الشتر نیست، امروز منظمی، نام خانواده اصیل از استان لرستان نیست، امروز درویش‌رضا منظمی برگی از تاریخ فرهنگ و هنر ایران‌زمین است و به قول فردوسی بزرگ، یک مرد جنگی به از صدهزار. هر نت موسیقی که از سینه ساز منظمی برمی‌خیزد، سربازیست در خدمت مام وطن و برگی زرین از تاریخ معاصرمان است.

روانشاد تصریح کرد: منظمی تنها یک چهره شناخته‌شده نیست و نمی‌شود آن را تنها با نام مشاهیر یاد کرد. او بیش از این است؛ نامی شبیه به مفاخره است و از این رو، اگر تفاوتی میان مفاخر و مشاهیر قائل باشیم، او مصداق مفاخر و مفاخره این سرزمین است.

او‌ در ادامه نیز گفت: امروز برای تجلیل از استاد منظمی، چهره فاخر هنر لرستان در این محفل گرد هم آمده‌ایم و قدردانی از هنر استاد منظمی، قدردانی از هنر لرستان است. امروز به یمن بزرگداشت استاد منظمی گرد هم آمده‌ایم و به احترام موسیقی که گامی فراتر از کلام است، سخن به درازا نمی‌برم و تنها به رسم ادب و احترام و میزبانی استاد درویش‌رضا منظمی، دست ادبم را بر سینه می‌گذارم.

بعد از اتمام سخنرانی مدیرکل این استان،  کلیپی با عنوان «شیدای شهرآشوب» در خصوص زندگی و دوره هنری دوریش‌رضا منظمی پخش شد که در آن شاگردان و هنرمندان به‌نام استان لرستان در مورد این استاد صحبت کردند.

دوستی ما بسیار عمیق بود

داریوش پیرنیاکان آهنگساز و نوازنده تار و سه تار به عنوان دومین سخنران برنامه بیان کرد: به دلایلی خیلی خوشحالم که در این مراسم حضور دارم. دلیل نخست اینکه، درویش‌رضا منظمی برای بنده بسیار عزیز است و از دوستان قدیمی من هستند و همیشه به من لطف داشتند. بنده ایشان را از زمان فعالیت گروه شیدا می‌شناختم و دوستی بنده با ایشان، از زمانی که با گروه آوای استاد شجریان آغاز شد. در آن زمان، در حال آماده‌سازی برگزاری اجرای زنده بودیم و با ایشان ارتباط بسیار خوبی برقرار کردم. پس از مدتی، استاد منظمی به بنده گفتند که در دانشگاه استخدام شدند و دیگر نمی‌توانند با گروه فعالیت کنند و متأسفانه نتوانستیم کنار یکدیگر کار کنیم. پس از مدتی نیز استاد منظمی مدیر گروه موسیقی در دانشگاه تهران شد و ایشان با بنده تماس گرفتند و پیشنهاد دادند که به دانشگاه تهران بروم و در آن مکان فعالیت داشته باشیم.

وی افزود: به هر حال بنده وارد دانشگاه تهران شدم و آقای منظمی بدون هماهنگی با بنده، تمامی کارها را انجام داده بودند و من را استخدام دانشگاه تهران کردند و از سال ۱۳۸۰ که وارد دانشگاه تهران شدم، دیگر نتوانستم کنسرت‌هایم را برگزار کنم. این دوستی ما بسیار عمیق بود و قبل از مدیریت ایشان در دانشگاه تهران، گروه موسیقی از نظر هیئت علمی در مضیقه بود، اما استاد منظمی تلاش زیادی کردند و افرادی را نیز در موسیقی‌شناسی و موسیقی کلاسیک استخدام کرد و حتی از دوستان ما تعدادی را وارد گروه موسیقی دانشگاه تهران کردند. گروه موسیقی در زمان مدیریت استاد منظمی، گسترش زیادی پیدا کرد.

پیرنیاکان در پایان نیز گفت: پس از آن، ایشان دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی درست کردند و دانشکده هنرهای زیبا، تبدیل به پردیس شد و دانشکده‌ها مستقل شدند و تعداد دانشجویان و اساتید گروه‌های نمایشی و موسیقی، در حدی نبود که به صورت مستقل دانشکده شوند و تبدیل به دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی شد که استاد منظمی، به عنوان معاونت آن دانشکده نیز منصوب شد.

بعد از پایان صحبت این هنرمند،  اجرای دونوازی کمانچه محمد باجلاوند و ضرب شهاب خاکسار برای دقایقی در این مراسم نواخته شد.

استادی است که استاد دیده است

کاوه خورابه، معاونت پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، به عنوان سخنران بعدی گفت: ما در عرصه آموزش و پرورش نخستین کاری که انجام می‌دهیم، پرورش ذهن و روح است و جالب است که بدانید چقدر به‌درستی این موضوع را درک کرده بودند؛ هنگامی که از پرورش ذهن و روح صحبت می‌کنند، از موسیقی نام ببرند. انسان در عرصه سیاست زیست می‌کند و انسان اجتماعی است و با دولت سر و کار دارد و ببینید که نقش موسیقی چقدر جدی است.

وی خاطرنشان کرد: منظمی، استادی است که این روند و رویکرد را برای جهان خود تعریف کرده و موسیقی را نه از باب تفنن و بازی، بلکه تمام این‌ها به‌علاوه حوزه اندیشه‌ای که می‌تواند انسان‌ساز باشد را مدنظر قرار می‌دهد.

خورابه افزود: در فلسفه جدید نیز به شدت بر انسان اصیل تأکید می‌شود. همه ما امروز به دنبال انسان اصیل هستیم. هنرمند اصیل هنرمندی است که از گذشته خود بهره‌مند است و پای در گذشته دارد، در اکنون زندگی می‌کند و نگاهی به آینده دارد. استاد درویش‌رضا منظمی، استادی است که استاد دیده است و ایشان نورعلی‌خان برومند و استاد حسین یاحقی را دیده است. به همین دلیل اگر نخستین‌بار نغمات صدای استاد را در جشن هنر طوس بشنویم، این اصالت همچنان خودش را نشان می‌دهد.

در بخش بعدی اجرای دونوازی کمانچه و ضرب توسط استاد فرج علیپور و حامد حداد برای حضار اجرا شد.

یکی از برجسته‌ترین نوازندگان کمانچه و ویُلن هستند

حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی نیز گفت: زمانی که به بنده اعلام کردند که قرار است مراسم بزرگداشت استاد منظمی برگزار شود، بدون درنگ پذیرفتم و با اشتیاق فراوان در این مراسم حضور پیدا کردم.

وی ادامه داد: آشنایی بنده با استاد در اواخر دهه ۶۰ شکل‌ گرفت، البته استاد را از نوجوانی از طریق آثارشان می‌شناختم، اما سیمای مبارکشان را از نزدیک ندیده بودم و در اواخر دهه ۶۰ که به تازگی در دانشگاه تهران حضور پیدا کرده بودند، توفیق دیدارشان را پیدا کردم و چندین مرتبه نیز این توفیق را داشتم که روی صحنه کنار ایشان باشم که عمدتاً نیز برنامه‌های آن سال‌ها در دانشکده ادبیات، تالار فردوسی و دانشکده فنی دانشگاه تهران بود و همیشه از محضر ایشان فیض برده و استفاده کردم.

نوربخش در پایان خاطرنشان کرد: آنچه که در شخصیت ایشان بسیار بارز و مشهود است، صفای درون‌شان است که این صداقت در نگاه و کلام‌شان همیشه موج می‌زد. همچنین مهرورزی و عاطفه ایشان نیز از خصوصیات بارز ایشان است. استاد منظمی، یک هنرمند اهل خانواده است و شدیداً به بنیان‌های خانواده پایبند بوده و به آن اعتقاد دارد. ایشان یکی از برجسته‌ترین نوازندگان کمانچه و ویُلن هستند و واقعاً در نواختن هر دو ساز درجه یک و عالی هستند و خوشبختانه نیز آثار ارزشمند و جاودانه‌ای دارند.

شهرام منظمی، فرزند استاد، دیگر سخنران برنامه تجلیل گفت: استاد فرج علیپور و استاد محمد باجلاوند نیز در این مراسم حضور دارند و نگذاریم زمانی که این دو عزیز بر روی ویلچر نشستند، برای آن‌ها مراسم بزرگداشت برگزار کنیم. ۲۰ سال گذشته پدر دست به ساز بودند و تنها در شهر خودش ساز می‌نواخت و ایشان را استادالاساتید نام می‌برند، نه به دلیل اینکه فرزند ایشان هستم بلکه تمامی شاگردان ایشان به درجه استادی رسیدند. اسماعیل کمانچه‌کش پدر حسین‌خان اسماعیل‌زاده، استاد مسلم حسین یاحقی، به درویش‌رضا منظمی می‌رسد. اگر می‌خواهیم کمانچه قدیمی را بشنویم باید از آن‌ها عبور کنیم. ما دو استاد بزرگ در زمینه تار به نام‌های میرزا عبدالله و میرزا حسینقلی که هر دو برادر بودند داریم که هرآنچه ردیف دستگاهی داریم، از این دو بزرگ است.

او تصریح کرد: استاد درویش‌رضا منظمی نوازنده منحصر به فردی در ساز کمانچه است و لهجه ساز ایشان متفاوت است؛ به سبب اینکه یک قریحه فولک در ذهنشان است و با موسیقی ردیف دستگاهی به خوبی آشنا است و ویلن‌نواز خوبی نیز است. اصولا ویلن‌نوازان می‌توانند ساز کمانچه را به خوبی بنوازند. وجه همنوازی نیز یکی از شاخصه‌های مثبت ایشان است و در دوره‌های مختلف با بهترین گروه‌های موسیقی کار کرده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: استاد منظمی زمانی که در دانشگاه تهران بودند، استاد پرویز مشکاتیان، استاد محمدعلی کیانی‌نژاد و استاد شهرام ناظری را به این دانشگاه آوردند. از دیگر وجه‌های ایشان نیز، آهنگسازی است و آثاری که در موسیقی ایرانی و محلی تولید کرده‌اند، آثار بسیار ارزشمندی است و یک وجه استادی و معلمی دارد. در سالن ردیف ۳ و ۴ از شهر الشتر و خرم‌آباد شاگردان غیرهنری ایشان نشسته‌اند. ایشان معلم مدرسه بودند و دروس ادبیات، زبان، عربی و موسیقی تدریس کرده‌اند.

منش موسیقایی را به ما یاد دادند

محمدعلی مرآتی (مدیرعامل انجمن موسیقی ایران) در این برنامه گفت: بنده به عنوان یک نماینده کوچک از انجمن موسیقی ایران در این مراسم حضور دارم که ارادت و سرسپردگی خود را به محضر استاد منظمی تقدیم کنم. بنده ۳۵ سال پیش شاگردی استاد درویش‌رضا منظمی را کردم و افتخار داشتم در سال ۱۳۷۳ وارد دانشکده هنر شوم.

او در پایان گفت: استاد درویش‌رضا منظمی را گاهی می‌توانستم ببینم تا منش موسیقایی را به ما یاد بدهند. بنده و دوستانم که از سال ۱۳۷۰ در دانشگاه تهران تحصیل کردیم، به استاد منظمی مدیون هستیم و از ایشان یاد گرفتیم که چطور می‌شود تبدیل به یک موزیسین خوب شویم و این شانس را داشتیم که الگوهای بزرگی را در زمینه موسیقی داشته باشیم. امیدوارم که بتوانیم این الگوها را به صورت فنی و بسیار ساده در اختیار نسل جوان قرار دهیم.

در انتهای مراسم، هدایایی به رسم یادبود برای تجلیل از مقام استاد درویش‌رضا منظمی از سوی انجمن موسیقی ایران، خانه موسیقی ایران، انجمن آثار مفاخر فرهنگی و… با حضور دیگر هنرمندان استان لرستان به ایشان اهدا شد.