محمدرضا درویشی: باید بپذیریم که سنت و نوآوری نباید با هم بجنگند؛ باید در کنار هم باشند. خلاقیت از هم‌افزایی این دو پدید می‌آید.

به گزارش پایگاه اطلاع‏ رسانی موسیقی ایران، روابط‌عمومی خانه موسیقی ایران با محمدرضا درویشی آهنگ‌ساز، پژوهشگر موسیقی، مؤلف دائرهالمعارف سازهای ایران و عضو هیأت مدیره موقت کانون موسیقی نواحی درباره شکل‌گیری این کانون، نخستین برنامه‌های آن و همچنین انتشار فراخوان «نوآوری در ساخت ساز اقوام ایرانی» گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید:

در ارتباط با شکل‌گیری کانون موسیقی نواحی توضیح دهید. چه شد که تصمیم گرفتید چنین کانون مستقلی ایجاد کنید؟

–  نوع موسیقی نواحی و فعالان این حوزه با دیگر شاخه‌های موسیقی متفاوت هستند. سال‌ها این بحث وجود داشت که موسیقی نواحی در خانه موسیقی نادیده گرفته شده و نیاز به تشکیل یک کانون اختصاصی دارد. نهایتاً حدود شش، هفت ماه پیش با پیگیری آقایان نوربخش و عاطفی، این موضوع در هیئت‌مدیره اصلی خانه موسیقی تصویب و قرار شد چنین کانونی برای موسیقی نواحی ایجاد شود.

اعضای اولیه این کانون چگونه انتخاب شدند؟

–  هیئت‌مدیره خانه موسیقی از تعدادی افراد دعوت کرد، از جمله من. در جلسه اول شرکت کردم، اما جمع بسیار ناهمگون بود؛ افرادی حضور داشتند که هیچ‌ ارتباطی با موسیقی نواحی نداشتند. طبیعی است چنین افرادی نمی‌توانند درباره این موسیقی تصمیم بگیرند. جلسات ادامه یافت و برخی از همان افراد خودشان کنار کشیدند چون متوجه شدند مناسب این کار نیستند. من هم به دلیل مشغله زیاد و مشکلات جسمی نمی‌توانم مرتب در جلسات حضور پیدا کنم. همان جلسه اول نظراتم را مطرح کردم و گفتم نمی‌توانم به صورت مستمر بیایم اما از طریق گروه واتساپی که تشکیل شد، پیشنهادهای خودم را ارسال می‌کنم.

چه پیشنهادهایی ارائه دادید؟

–  صراحتاً گفتم بعضی افراد جای‌شان در شورای اصلی نیست. در مقابل، هنرمندانی چون پیمان بزرگ‌نیا

محسن شریفیان، فواد توحیدی، آرمین فریدی، عاشیق ایمران حیدری، مجید تکه، کلیم‌اله توحدی، صادق چراغی و … را معرفی کردم. حتی گفتم به احترام آقای پورناظری که شخصیتی بزرگ است، یک جلسه او را دعوت کنید. ایشان هم آمدند اما گفتند نمی‌توانند در همه جلسات باشند.

به نظر شما ترکیب هیئت‌مدیره اکنون چگونه است؟

–   امروز ترکیب نسبتاً خوبی شکل گرفته است. اختلاف جدی وجود ندارد، فقط در تنظیم روزهای جلسات تفاوت نظر هست. این هیئت‌مدیره موقت است و وظیفه‌اش نوشتن اساسنامه و راه‌اندازی کانون است. بعد از تشکیل رسمی کانون، این هیئت‌مدیره منحل خواهد شد.

نخستین اقدام کانون، انتشار «نوآوری در ساخت ساز اقوام ایرانی» بود. چرا این موضوع به عنوان اولین گام  انتخاب شد؟

–   چون بسیاری از سازندگان و نوازندگان موسیقی نواحی یا سواد خواندن و نوشتن ندارند یا تجربه اداری ندارند، تصمیم گرفته شد در گام اول فراخوانی منتشر شود. عنوان آن «نوآوری در ساخت ساز اقوام ایرانی» است. بعضی از نوازندگان در استان‌های مختلف تغییراتی روی سازهای خود داده‌اند. این تغییرات کم اما مثبت است. برخی منتقدند و می‌گویند این تغییرات اصالت را از بین می‌برد. من معتقدم این نگاه متعصبانه است. مگر زندگی ما مثل ۵۰۰ سال پیش است؟ موسیقی و ساز هم باید مطابق زمان حرکت کند. هر نوآوری ممکن است ابتدا جا نیفتد، اما اگر توسط نوازندگان بزرگ استفاده شود، در جامعه ماندگار می‌شود. مثلاً ساز «شورانگیز» یک بار توسط آقای علیزاده در کنسرت نواخته شد و بعد کنار گذاشته شد. اگر دیگران هم از آن استقبال می‌کردند، امروز یکی از سازهای متداول ایران بود.

پس شما این اقدام را کاملاً تأیید می‌کنید؟

–  بله، البته به شرطی که پشتوانه و دلیل منطقی داشته باشد. بعضی‌ها می‌گویند تغییر روی ساز اصالت را از بین می‌برد. این درست نیست. اگر نوآوری معقول باشد و توسط نوازندگان شاخص اجرا شود، جامعه آن را می‌پذیرد.

اقدامات بعدی کانون چه خواهد بود؟

–   ثبت‌نام اعضا. هیئت‌مدیره موقت فقط وظیفه راه‌اندازی کانون را دارد. بعد از تدوین اساسنامه، این هیئت‌مدیره کنار خواهد رفت و نوازندگان و خوانندگان موسیقی نواحی باید اداره امور را بر عهده بگیرند. با توجه به گستردگی و تنوع موسیقی نواحی، کار دشواری است. خیلی از این هنرمندان ناشناخته‌اند. متأسفانه بخشی از موسیقی‌دانان شهری آن‌ها را «بی‌سواد» می‌دانند، در حالی‌که آن‌ها سواد خاص خودشان را دارند. ما هم سوادی داریم که آن‌ها ندارند؛ بنابراین باید این دو دانش در کنار هم قرار بگیرد.

به‌عنوان سخن پایانی چه نظری دارید؟

–   کسانی که تنها به سنت می‌چسبند، به تنهایی راه به جایی نمی‌برند چون زمانه تغییر کرده است. از طرف دیگر افرادی که فقط به نوآوری می‌پردازند اگر به سنت بی‌توجه باشند، کارشان به نتیجه نمی‌رسد. تنها راه، همکاری این دو نگاه است. باید بپذیریم که سنت و نوآوری نباید با هم بجنگند؛ باید در کنار هم باشند. خلاقیت از هم‌افزایی این دو پدید می‌آید.