نشست خبری بخش موسیقی ایرانی شصتمین بینال موسیقی ونیز روز سه‌شنبه ۱۳ مهر با حضور نمایندگان موسیقی ایران کارن کیهانی، علیرضا فرهنگ و مهدی خیامی در سازخانه‌ی طهران برگزار شد.

به گزارش نای، کارن کیهانی، نوازنده و آهنگساز ایرانی، در ابتدای نشست گفت: برنامه‌های مختلفی را با آنسامبل «دیوِرتیمنتو» به رهبری سندرو گُرلی در اختتامیه‌ی شصتمین بینال موسیقی ونیز برگزار خواهیم کرد که در بخش اول هر کدام از ما قطعه‌ای برای ساز ایرانی و آنسامبل در ژانر موسیقی معاصر اجرا می‌کنیم.

وی در ادامه گفت: بخش دوم ویژه‌ی موسیقی قدیم ایران است که به شکلی کاملاً سنتی قطعاتی را اجرا می کنیم که در این بخش نوازنده‌ی کوبه‌ای، محمدرضا رییسی، به اجرا اضافه خواهد شد. در مورد اثر خودم، سنتور را خودم اجرا می‌کنم و قبلاً هم آن را در سوییس اجرا کرده‌ام. در بخش دوم نیز قطعاتی از آهنگسازان دوره‌ی پهلوی اول همچون درویش‌خان و محجوبی اجرا خواهد شد.

مهدی خیامی دیگر آهنگساز ایرانی در این نشست گفت: این پروژه یک سال و نیم پیش به پیشنهاد سندرو گُرلی، رهبر آنسامبل دیورتیمنتو، شروع شد. ما جلسات متعددی برای ترکیب «سازی» و انتخاب قطعات گذاشتیم که به وسیله آن بتوان در جهت اجرای موسیقی معاصر که سوژه مورد نظر بینال موسیقی ونیز است، قطعاتی را اجرا کرد. ما تمام تلاش خود را انجام داده ایم تا بتوانیم با کنار هم قرار دادن ترکیب ساز ایرانی در کنار سازهای غربی علاوه بر نتیجه موسیقایی به نتیجه فرهنگی نیز دست پیدا کنیم.

وی درباره نحوه انتخاب آهنگسازان شرکت کننده این دوره از بی ینال توضیح داد: ما برای انتخاب آهنگسازان ایرانی تلاش های بسیاری را انجام دادیم تا با توجه به امتیازات هنرمندان ایرانی و ویژگی هایی که دارند نسبت به انتخاب آنها برای شرکت در این دوره از فستیوال اقدام کنیم. در این بین آهنگسازان بسیاری دعوت شدند که در نهایت کارن کیهانی و علیرضا فرهنگ مورد تأیید بخش هنری آنسامبل دیورتیمنتو قرار گرفتند.

خیامی درباره‌ی آهنگ قطعات ایرانی کنسرت پیش رو نیز گفت: بعد از اینکه پیشنهاد اجرای قطعات ایرانی برای آنسامبل دیورتیمنتو مطرح شد ما فکر کردیم قطعاتی را انتخاب کنیم تا موسیقی قدیمی ایرانی با توجه به ریشه‌های بسیار ارزشمندی که دارد بتواند با موسیقی معاصر دنیا ارتباط برقرار کند. به همین جهت تصمیم گرفتیم در بخش دوم کنسرت به شیوه‌ی کاملا ایرانی نسبت به اجرای قطعات اقدام کنیم؛ در عین حال برای بخش اول به وجوهات مشترک این نوع موسیقی با موسیقی معاصر و سازهای غربی نیز توجه کردیم.

علیرضا فرهنگ، در مورد اثر خود در این نشست گفت: قطعه‌ی «صبا» را ده سال پیش برای فستیوال پاییزه‌ی فرانسه نوشته بودم و از آنجایی که قرار است در یکی از قدیمی‌ترین آنسامبل‌های ایتالیا اجرا شود آن را بازبینی کردم که حدود یک ماه پیش بازبینی آن تمام شد و در حال حاضر با نوازنده‌ی تار، میلاد محمدی آن را تمرین می‌کنم تا کار برای اجرا در بینال ونیز آماده شود.

ایوان فِدِله، دبیر شصتمین بینال موسیقی ونیز که از طریق اسکایپ در این نشست خبری حضور داشت اظهار داشت: من دو نفر از آهنگسازانی که قرار است در فستیوال شرکت کنند را می‌شناسم، چون از هنرجویان من در ایتالیا بودند. البته وقتی اثر نفر سوم را نیز برای بررسی برایم ارسال کردند این اثر نیز مورد پسندم واقع شد و به این نکته رسیدم که ترکیب تکنوازی موسیقی سنتی ایرانی با زبان معاصر جهانی می‌تواند با اهداف فستیوال ما نزدیک باشد. ما برای اینکه نشان دهیم مدرنیته امروز ریشه در تاریخ دارد تلاش کردیم با تمرکز روی آثار آهنگسازانی که در بستر موسیقی اروپا قرار ندارند فضا را به سمتی هدایت کنیم که آنها نیز بتوانند فرهنگ غنی خود را معرفی کنند.

وی افزود: من معتقدم موسیقی اروپا در توسعه فرمیک آثار موسیقایی در نقطه مرکزی قرار دارد اما بر این باور هم هستم که این موسیقی باید درهای خود را باز کند و به موسیقی‌های دیگری نیز توجه کند. به نظرم اروپا دیگر تنها مهد موسیقی و پژوهش نیست، چرا که این نوع دیدگاه در همه جای دنیا گسترده شده و نسل جوان موسیقی آنقدر به این پختگی رسیده که بتواند در این زمینه نیز فعالیت‌هایی داشته باشد.

ایوان فدله در مورد آشنایی خود با موسیقی ایرانی گفت: آشنایی من با موسیقی ایرانی به سال ۱۹۹۰ در آکادمی استراسبورگ برمی‌گردد که در آنجا با ایرج صهبایی آشنا شدم که مسترکلاسی در مورد موسیقی ایران برگزار کرده بود و از همان زمان تا کنون کم و بیش با این نوع موسیقی سر و کار داشتم. البته طی سال‌های اخیر علیرضا فرهنگ و مهدی خیامی به عنوان دو شاگرد ایرانی که حضور فعالی در کلاس‌هایم داشتند کمک زیادی برای تثبیت ارزش موسیقی ایرانی انجام دادند. اتفاقاً وقتی به من پیشنهاد حضور موسیقی ایران در فستیوال موسیقی ونیز را دادند طبیعی بود که پیشنهاد آنها را رد نکنم چرا که کیفیت آثار آنها به گونه‌ای بود که به تفکرات ما در این دوره از فستیوال نزدیک بود.

فدله ضمن ارائه‌ی توضیحاتی پیرامون نقش موسیقی در نزدیکی فرهنگ ها تصریح کرد: آن زمانی که من تمایل داشتم از موسیقی ایرانی برای حضور در فستیوال ونیز استفاده کنم در جریان مراودات ایران با ایتالیا نبودم. بنابراین می‌توانم صراحتاً به این نکته اشاره کنم که انتخاب من برای حضور موسیقی ایران در فستیوال ونیز کاملاً مستقل بوده و اصلاً در جهت افزایش مراودات سیاسی و فرهنگی نبوده؛ البته که از توسعه‌ی روابط ایران و ایتالیا بسیار خوشحالم اما مطمئن باشید این حضور بدون هیچ سفارشی انجام گرفته است و من در این بستر تمام تلاش خود را می‌کنم تا هنرمندان ایرانی را به مردم ایتالیا معرفی کنم.

فدله در پایان گفت: خوشبختانه بلیت کنسرت مشترک آنسامبل دیورتیمنتو و هنرمندان ایرانی به پایان رسیده و من درصدد برنامه‌ریزی‌هایی هستم تا بتوانم کنسرت را در فضای باز برگزار کنم.

شصتمین دوره‌ی بینال موسیقی ونیز مهرماه امسال در حالی برگزار می‌شود که برای نخستین‌بار آثار مهدی خیامی، علیرضا فرهنگ و کارن کیهانی سه آهنگساز ایرانی در این فستیوال توسط دیوِرتیمنتو آنسامبل به رهبری سندرو گُرلی اجرا می‌شود. در این اجرا که ۲۵ مهرماه با عنوان «موسیقی ایران از گذشته تا امروز » برگزار می‌شود، هر سه آهنگساز آثاری برای یک ساز ایرانی و آنسامبل بزرگ تصنیف کرده‌اند. قطعه‌ی کنسرتو کمانچه اثر مهدی خیامی برای کمانچه و آنسامبل، قطعه‌ی صبا اثر علیرضا فرهنگ برای تار و آنسامبل و قطعه‌ی نقطه‌ای بود و دگر هیچ نبود اثر کارن کیهانی برای سنتور و آنسامبل، آثاری هستند که در بخشِ نخستِ این کنسرت با حضور سامان صمیمی نوازنده‌ی کمانچه، میلاد محمدی نوازنده‌ی تار و کارن کیهانی نوازنده‌ی سنتور اجرا خواهد شد. همچنین در قسمت دوم این کنسرت، گروه موسیقی مهرآیین متشکل از سامان صمیمی نوازنده‌ی کمانچه، میلاد محمدی نوازنده‌ی تار، محمدرضا رییسی نوازنده‌ی سازهای کوبه‌ای و کارن کیهانی سرپرست گروه و نوازنده‌ی سنتور، به اجرای موسیقی دستگاهی ایرانی خواهند پرداخت.