مرتضی گروسی می‌گوید هنر منظومه‌خوانی توانسته است داستان‌ها و حتی ضرب‌المثل‌های چندصدساله و یا بعضاً هزاران ساله را بین اقوام و ملل ایرانی حفظ کند.

به گزارش روابط عمومی انجمن موسیقی ایران، مرتضی گروسی، هنرمند و نوازنده‌ی نیِ کرمانی با اشاره به برگزاری دهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با محوریت منظومه‌خوانی گفت: منظومه‌خوانی یکی از زیرمجموعه‌های نقالی است که مشتمل بر نظم و نثر است.

وی ادامه داد: پرده‌‌خوانی نیز از هنرهای معرکه‌‌گیری و ترکیبی از فنون قصه‌‌گویی و نقالی است که گاه منظومه‌خوانی نیز توأم با پرده‌خوانی است.

گروسی افزود: در هنر منظومه‌خوانی آثار ملی و مذهبی در قالب نظم بیان می‌شود هر چند افراد سودجو هم برای سرکیسه‌کردن مردم از این روش‌ها بهره برده‌اند، معذلک نقال‌ها عمدتاً هدف‌شان بیان شفاهی داستان‌های ملی و یا مذهبی و یا عاشقانه بوده است.

این نی‌نواز کرمانی تصریح کرد: این روش شفاهی توانسته است داستان و حتی ضرب‌المثل‌های چند صد ساله و یا بعضاً هزاران ساله را بین اقوام و ملل ایرانی حفظ نماید. منظومه‌خوانی که گاهی با پرده و نقوش حماسی و یا عاشقانه‌ای که بر آن نقش بسته است در قهوه‌خانه‌ها و در قدیم‌تر در مکان‌های عمومی برپا می‌شده با حضور و کنجکاوی مردم که مخاطبان مرشد و بچه مرشد بوده شکل احساسی به خود می‌گرفته به طوری که از مرحوم پدر شنیدم و خود ایشان شاهد بوده‌اند بعضاً مردم با شنیدن نقل مرشد و دیدن نقوش پرده که در مورد کشته‌شدن سهراب توسط پدرش بوده به گریه می‌افتاده‌اند و اشک زیادی می‌ریخته‌اند.

وی گفت: اشعار منظوم شاهنامه که بر وزن عروضی «فعولن فعولن فعولن فعول» بوده اکثراً در مایه‌ی درآمد همایون و با لحن سوزناک و تنبه‌آمیز توسط پرده‌خوان و یا مرشد خوانده می‌شده، بر وزن بحر فعولن…

گروسی تصریح کرد: در ردیف دستگاه چهارگاه نیز گوشه‌ای با نام گوشه رجز وجود دارد؛ استاد کسایی نیز در ردیف ساز نی، گوشه‌ای با لحن اشعار شاهنامه تحت نام «شاهنامه‌خوانی» نیز روایت کرده است.

این هنرمند ادامه داد: منظومه‌خوانی که اکثراً با صدای سر (فالسِتّو) اجرا می‌شده اولاً برای نفوذ در روان مخاطب و ثانیاً به‌دلیل نبود ابزار تقویتِ صوت بوده است. گذشته از شاهنامه که اثر جاودان ملی ما ایرانیان است و به قول حکیم طوس یک هدف از سرودن آن پراکندن تخم سخن پایدار پارسی است و نیز فردوسی بارها و بارها در شاهنامه تأکید می‌کند که به حفظ و ماندگاری اساطیر افسانه‌های کهن می‌اندیشیده که از ایران باستان باقی مانده است.

وی افزود: منظومه‌های مذهبی نیز بر وزن شاهنامه وجود دارد؛ از جمله اثر ملابمانعلی (راجی کرمانی) است که به میمنت ورود به دین اسلام و ترک دین زرتشتی منظومه‌ای را برای امام اول شیعیان تحت نام حمله حیدری سروده است. منظومه‌های عاشقانه‌ای نیز در فرهنگ‌ها و یا خرده‌فرهنگ‌های اقوام و ملل ایرانی نیز وجود دارد و به صورت اجمال می‌توان گفت که منظومه‌ها در کل به سه دسته‌ی حماسی‌ـ ملی، حماسی‌ـ مذهبی و عاشقانه تقسیم می‌شوند.