شماره‌ی هفتادوسوم فصلنامه تخصصی موسیقی ماهور به مدیرمسئولی محمد موسوی در ۲۰۸ صفحه منتشر شد.

به گزارش روابط عمومی انجمن موسیقی ایران، در سرمقاله‌ی این شماره می‌خوانیم:

«سرمقاله

مطلبِ نخستِ این شماره مقاله‌ای است از شارلوت آلبرایت درباره‌ی سنت عاشقی در آذربایجانِ ایران و چالش‌هایی که این سنت، در جامعه‌ی مدرنِ دوران پهلویِ دوم، با آن مواجه بوده است. مؤلف، که این مقاله حاصل کارِ میدانیِ او در آذربایجانِ پیش از انقلاب است، ضمن معرفیِ این سنتِ شعری‏ـ موسیقایی و ویژگی‌های آن در دو آذربایجانِ غربی و شرقی، پرسش‌هایی درباره‌ی آینده‌ی این سنت، با توجه به ورود رادیو و تلویزیون و نیز گسترشِ کنسرت‌ها و امکانات ضبطِ تجاریِ موسیقی، و شیوه‌ی سازگاریِ آن با این تغییرات مطرح می‌کند که می‌توان امروزه بجاییِ آنها را با توجه به وضعیتِ فعلیِ این سنت ارزیابی کرد.

مقاله‌ی دوم، به‌قلمِ اکبر ثبوت و با عنوانِ «موسیقی در اسلام»، بخشِ اول مقاله‌ای است بلندتر که امیدواریم توفیق چاپ بخشِ دومِ آن را هم داشته باشیم. در این بخش، مؤلف به مسئله‌ی حرمت و حلیت موسیقی در احادیثِ معتبرِ معصومین می‌پردازد و، با دقت، تعداد معتنابهی از احادیث مشهور را ــ از محدثین و مفسرینِ بزرگی مثل امین‌الاسلام طَبَرْسی، ابن شهرآشوب، شهید ثانی، شریف رضی و شهید ثالث ــ که در بابِ نظرِ معصومین درباره‌ی موسیقی آمده است نقل و آنها را با یکدیگر مقایسه می‌کند.

شاهو عبدی، در مقاله‌ی سوم، به بررسی اسناد و مدارکی درباره‌ی زندگی و فعالیتِ موسیقاییِ یکی از موسیقیدانانِ کمترشناخته‌شده‌ی موسیقی کلاسیک ایرانی، یعنی سیدعلی‏اصغر کردستانی، می‌پردازد و، با اتخاذِ رویکردی نقادانه به منابعِ گذشته، نکات مهمی از زندگیِ هنریِ این خواننده‌ی کُرد را که تاکنون اطلاعاتِ اندکی درباره‌ی او وجود داشته است روشن می‌کند. مؤلف در این مقاله به‌ویژه در جهتِ شناختِ صفحه‌های ضبط‌شده از این موسیقیدان و ارائه‌ی یک صفحه‌شناسیِ تاحدممکن دقیق از او گام برداشته است.

در «یادداشت‏های پراکنده»ی این شماره دو مطلب داریم. در مطلبِ نخست، سیدحسین میثمی باب بیست و چهارم از قسم اول جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات (تألیف محمد عوفی در قرن هفتم هجری) را بازخوانی کرده است. این باب که «در لطایف اهل مُغنیان و ارباب ملاهی» است شامل دو گفتار از محمد عوفی درباره‌ی سماع و ۱۵ حکایت درباره‌ی موسیقیدانان، از جمله حکایتی دربار‌ه‌ی موسیقیدان برجسته‌ی قرن ششم، کمال‌الزمان، است که عوفی خود از زبان کمال‌الزمان شنیده است. میثمی، علاوه بر موضوع «قوالان و نوازندگان»، مطالب محمد عوفی درباره‌ی نظام پردگانی خراسان و ماوراء‌النهرِ آن دوره را هم بررسی کرده است.

مطلب دوم در این بخش نوشته‌ی کامیار صلواتی است و به مبحثِ کم‌شناخته‌شده‌ی آواز بنایان می‌پردازد. مؤلف کوشیده است در این یادداشت، با اتکا به مستنداتِ اندکی که وجود دارد و در بسیاری موارد مربوط می‌شود به گزارش‌های سفرنامه‌نویسانِ اروپایی، برخی ویژگی‌های آوازهای بنایانِ قدیم را، مثل نوعِ آواز، مضمون کلام و اَعمالی که آواز با آنها همراه می‌شود، استخراج کند.

در بخشِ «مفاهیم بنیادین»، مقاله‌ای داریم از سارا وایس درباره‏ی مسئله‏ی اصالت و دورگگی در موسیقی ملل. بحث هویتِ موسیقایی، اغلب در قوم‌موسیقی‌شناسی، در مبحثِ اصالت و دورگگی خود را نشان می‏دهد. در این مقاله، سارا وایس نه به مؤلفه‌های هویت‌ساز، بلکه به نحوه‌ی برداشتِ مخاطبین از مسئله‌ی اصالت و دورگگی می‌پردازد و آن را در گرایشِ آنها به این یا آن نوع موسیقی دخیل می‌داند. او همچنین، با بررسی نظریه‌های مختلف درباره‌ی دورگگی، آن را مفهومی سیال و انعطاف‌پذیر می‌داند که می‌تواند در طی زمان شکل‌های مختلفی به خود بگیرد.

شیما شاه‌محمدی، در بخشِ «گزارش»ِ این شماره، به بررسیِ نُه رقصِ کُردی از منطقه‏ی سنندج می‌پردازد و، با ارائه‌ی آوانگاری‌ها و رقص‌نگاری‌ها و با استخراج ریتم‌های اصلی، توالی اصوات و طرح حرکت پاها در هر یک از آنها، به تشریح ویژگی‌های آنها می‌پردازد.

بخشِ «گفتگو»ی این شماره شامل دو مطلبِ متفاوت است، یکی گفتگوهایی با بیاض امیرعطایی، توسط احسان پوراشرفی و عباس کُره‌بندی، که در آنها نکاتِ زندگی‌‏نامه‌ایِ این سازنده‌ی برجسته‌ی کمانچه در کنار نکاتِ فنی درباره‌ی ساختِ این ساز مطرح می‌شود و دیگری گفتگوی محمدرضا شرایلی با آلبرِشت ویدمن، متخصص صدا در آرشیو برلین، که اخیراً، برای دیجیتال‌کردنِ برخی استوانه‌های فنوگرافِ موجود، به ایران و به مؤسسه‏ی ماهور آمده بود. در این گفتگو نکاتِ قابل‌توجهی درباره‌ی استوانه‌های آرشیو برلین و نحوه‌ی بازیافتِ صدای آنها مطرح می‌شود.

خاتمه‌بخشِ این شماره سه مطلب در بخشِ «نقد و بررسی» است. دو مطلبِ نخست نقدهایی است، به‌ترتیب، نوشته‌ی آروین صداقت‏کیش ــ که قبلاً به‌صورتِ بی‌نام در روزنامه‌ی فرهیختگان چاپ شده است ــ و ایگناسیو اَگریمباو درباره‌ی آلبومِ بزمِ دُور که ویژگی‌های این اثر را از نظر فرآیندهای خلاقانه و مؤلفه‌های بدیعِ آن در عین وفاداری به خصیصه‌های اصلیِ سنت بررسی می‌کنند. مطلب سوم ترجمه‌ی مقاله‌ای است از اَدِلائید دُپلَس درباره‌ی نقد موسیقی در جراید قرن نوزدهم فرانسه که سیر تحولِ نقدِ موسیقی، از نقدهای جنجالیِ ژورنالیستی به نقدهای وزینِ فنی، در این قرن را بررسی می‌کند و برای خواننده‌ی ایرانی که تصور دقیقی از تحولاتِ نقدِ موسیقی در اروپا ندارد می‌‏تواند بسیار خواندنی باشد.

هیئت تحریریه»