پژوهشگر موسیقی کردستان درباره اهمیت توجه جشنواره‌های موسیقی به «بیت‌خوانی» گفت: «بیت‌خوانی» بخشی از فرهنگ موسیقی کردستان است که تا چند سال پیش رو به منسوخ شدن می‌رفت اما پرداختن به آن در جشنواره‌های نواحی باعث شد که تا حدودی زنده شود؛ گرچه همچنان به حمایت احتیاج دارد.
به گزارش روابط عمومی انجمن موسیقی ایران، صلاح خضری، پژوهشگر موسیقی کردستان اظهار کرد: بیت‌ها همان داستان‌های منظومه کردی هستند که توسط بیت‌خوان‌ها و خنیاگران سینه به سینه به نسل امروز رسیده‌اند. هر کدام از بیت‌ها توسط بیت‌خوان‌ها و خنیاگران مختلف سروده شده و دارای آوازهای مختص خود هستند.
این بیت‌خوان موسیقی کردی درباره گونه‌های مختلف بیت‌خوانی توضیح داد: تعداد بیتهای کردی به حدود ۱۲۵ بیت می‌رسد و این بیت‌ها به لحاظ محتوایی چند محتوای مختلف را در بر می‌گیرند. بیتهای عاشقانه شامل بیژن و منیژه، لیلی و مجنون و چند بیت دیگر هستند که در زبان فارسی هم رواج دارند. همچنین محمد حنفیه و بیت امام علی (ع) از جمله بیتهای آیینی، بیت شیخ صنعان از بیتهای عرفانی و بیت سووارو از بیتهای حماسی کردی هستند.
وی افزود: قدمت برخی از بیتهای کردی به ۲۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد اما دوره اوج بیت‌خوانی مربوط به زمان صفویه است که در آن برهه زمانی اغلب بیتهای حماسی و تاریخی کردی سروده و اجرا شدند.
خضری درباره وضعیت فعلی بیت‌خوانی در منطقه کردستان اشاره کرد: بیت‌خوانی در منطقه کردستان رو به افول و انتقراض بود که جشنواره‌های مختلف موسیقی نواحی آن را تا حدودی زنده کردند اما همچنان باید حمایت بیشتری صورت بگیرد تا این موسیقی منسوخ نشود. در دنیایی که ارتباطات زیاد شده و وسایل ارتباط جمعی جای سرگرمی‌های گذشته را گرفته، دیگر کمتر پیش می‌آید که در مجالس اقوام کرد بیت‌خوانی شود.
پژوهشگر موسیقی کردستان ضمن تأکید به اهمیت بیت‌خوانی تصریح کرد: بیتهای کردی قابلیت آن را دارند که از نظر ادبی، تاریخی، اسطوره‌شناسی، حماسی و جغرافیاشناسی مورد تحلیل و پژوهش قرار بگیرند و آثار برجسته آن ثبت و ضبط شوند. این بیت‌ها ژانرهای مختلفی را در بر می‌گیرند و حتی ژانر دراماتیک هم در میان آن‌ها وجود دارد.
صلاح خضری به لزوم ثبت و ضبط آثار بیت‌خوانی تأکید کرد و گفت: امروز از بیت‌خوان‌ها و خنیاگران کردی فقط تعداد انگشت‌شماری باقی مانده‌اند. در گذشته هر حاکمی برای خود یک خوش‌خوان، بیت‌خوان یا خنیاگر داشت که خنیاگر هر کدام از حاکم‌ها معروف‌تر بود، جزو افتخاراتش محسوب می‌شد. اما امروز خیلی از خنیاگران قدیمی از دنیا رفته‌اند و عده‌ای نیز درگیر کهولت سن نیستند. من معتقدم که در مورد بیت‌خوان‌های کهنسال بهترین راه‌کار این است که پژوهشگرانی پیدا شوند که آثار آن‌ها را ثبت و ضبط کنند تا این آثار برای آیندگان باقی بماند.
پژوهشگر موسیقی کردستان درباره اهمیت جشنواره موسیقی نواحی ایران تأکید کرد: ایران انواع مختلف اقوام را اعم از لر، ترک، کرد، فارس، بلوچ، شمالی، خراسانی، جنوبی و غیره در خود گنجانده و هر کدام از این اقوام هم به خاطر پراکندگی جغرافیایی کشور، موسیقی مربوط به خودشان را دارند. این رنگ‌آمیزی موسیقی مقامی به موسیقی ایرانی ابهت خاصی می‌دهد. برگزاری جشنواره موسیقی نواحی کرمان باعث می‌شود که این موسیقی‌های رنگارنگ در کنار یکدیگر قرار گرفته و به نوعی یک تبادل فرهنگی میان اقوام صورت بگیرد.
خضری به محوریت دوره دهم جشنواره نواحی اشاره کرد و افزود: اتفاق جالبی که در دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی کرمان می‌افتد این است که در این دوره محوریت جشنواره روی منظومه‌خوانی گذاشته شده است. همه اقوام ما منظومه‌خوانی ندارند و چه خوب می‌شود که در چنین جشنواره‌هایی محوریت جشنواره روی منظومه‌خوانی گذاشته شود تا همه آثار ریشه‌دار موسیقی منطقه خودشان را عرضه کنند.