نشست خبری و آیین رونمایی از پوستر پنجمین جشنواره موسیقی کیش با عنوان «فستیوال موسیقی بانوان نواحی ایران» ظهر روز شنبه ۲۲ شهریورماه در خانه موسیقی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی انجمن موسیقی ایران، نشست خبری «فستیوال موسیقی بانوان نواحی ایران» با حضور حمید هادی دبیر هنری جشنواره، مریم جلالی عضو شورای علمی- هنری جشنواره، حمیدرضا نوربخش عضو شورای علمی- هنری جشنواره، ایرج نعیمایی عضو شورای علمی- هنری جشنواره، سیدحمیدرضا حسینی عضو شورای علمی- هنری جشنواره، ژیوار شیخ الاسلامی عضو شورای علمی- هنری جشنواره،آذر هاشمی عضو شورای علمی- هنری جشنواره برگزار شد.
در ابتدای برنامه دو نوازی نگین محمد کمانچه و آتنا قرایی دف از گروه «ژیوار» انجام گرفت و سپس کلیپی از دوره‌های قبلی این جشنواره پخش شد.
پنجمین جشنواره موسیقی کیش با محوریت بانوان برگزار می‌شود
بعد از اتمام کلیپ، حمید هادی دبیر هنری جشنواره گفت: از سال ۱۳۹۷ تاکنون جشنواره موسیقی کیش با رویکردی متفاوت و بدون هم‌زمانی با جشنواره‌های ملی موسیقی دیگر در سرزمین اصلی برگزار شده و در هر دوره یاد و نام یکی از اساتید برجسته موسیقی ایران را گرامی داشته است.
او ادامه داد: نخستین دوره این رویداد در سال ۹۷ با محوریت گروه‌نوازی موسیقی کلاسیک ایرانی و بزرگداشت استاد هوشنگ کامکار برگزار شد. دومین جشنواره به موسیقی جنوب ایران اختصاص داشت و با بزرگداشت استاد خالو قنبر راستگو، نماد فرهنگی سازهای بادی جنوب، همراه بود. سومین جشنواره همزمان با شیوع کرونا در قالب اجراهای آیینی و رقص‌های محلی برگزار شد و یاد استاد فاروق کیانی‌پور را زنده کرد. چهارمین دوره نیز با محوریت موسیقی جنوب ایران و بزرگداشت زنده‌یاد ابراهیم منصفی به کار خود پایان داد.
وی افزود: پنجمین جشنواره موسیقی کیش با محوریت بانوان هنرمند و با رویکردی رقابتی برگزار خواهد شد. این جشنواره در دو بخش عمومی و کنسرت‌های ویژه بانوان، میزبان اجراهای گروه‌های موسیقی نواحی بانوان از سراسر کشور خواهد بود. علاوه بر اجراها، از یک بانوی پیشکسوت و یک بانوی پژوهشگر موسیقی نواحی نیز تجلیل می‌شود. همچنین دبیرخانه دائمی «پردیس بانوان موسیقی نواحی ایران» در جریان جشنواره معرفی خواهد شد.
هادی همچنین گفت: پوستر این رویداد با الهام از ساز باستانی چنگ و پوشش اصیل بانوان اقوام ایرانی طراحی شده و نام خلیج فارس به‌عنوان نماد هویتی جشنواره برجسته شده است.
موسیقی و صنایع‌دستی بازتاب یک پیکره فرهنگی واحدند
مریم جلالی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی و عضو شورا فرهنگی با اشاره به پیوند عمیق میان شاخه‌های هنری ایران گفت: موسیقی همان‌گونه که انتقال‌دهنده معانی فرهنگی و عناصر هویتی است، در کنار صنایع‌دستی، سازسازی، معماری و سایر هنرها معنا یافته و همه این حوزه‌ها بخشی از یک پیکره فرهنگی واحد هستند.
او افزود: زنان و مادران در این مسیر نقش محوری داشته‌اند و از رهگذر قصه‌ها، روایت‌ها، لالایی‌ها و آواهای آیینی، میراث فرهنگی را نسل به نسل منتقل کرده‌اند. به گفته او، بخش بزرگی از سرمایه فرهنگی امروز ایران نتیجه همین حضور و نقش تاریخی زنان است.
وی با بیان اینکه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی نمایه‌های دیداری فرهنگ ایران و موسیقی نمایه شنیداری آن است، اظهار کرد: پیوند این دو حوزه می‌تواند به انسجام و تقویت هویت فرهنگی کشور کمک کند.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی همچنین ابراز امیدواری کرد: جزیره کیش به‌عنوان نگین خلیج فارس، بستری برای معرفی ظرفیت‌های بانوان ایرانی در عرصه فرهنگ و هنر باشد.
او تأکید کرد: زنان همواره در تثبیت و انتقال هویت ایرانی سهمی اساسی داشته‌اند و امروز نیز می‌توانند نقشی مؤثر در معرفی ایران و ظرفیت‌های فرهنگی آن به جهان ایفا کنند.
جشنواره موسیقی بانوان نواحی اقدامی ارزشمند و ماندگار است
حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی و عضو شورا نیز در این نشست ضمن تسلیت فوت چندین تن از اهالی هنر موسیقی، با یادآوری سابقه همکاری سازمان منطقه آزاد کیش در حوزه برگزاری جشنواره‌های موسیقی اظهار کرد: از نخستین سال‌هایی که جزیره کیش وارد این عرصه شد، همواره شاهد استقبال و همراهی مدیران منطقه آزاد بوده‌ایم و وظیفه خود می‌دانیم از این تلاش‌ها قدردانی کنیم.
وی افزود: ورود جشنواره به عرصه موسیقی بانوان نواحی ایران بسیار ارزشمند است؛ چراکه این حوزه هم گستره‌ای وسیع و هم پیشینه‌ای ریشه‌دار در فرهنگ کشور دارد.
نوربخش در ادامه با تأکید بر لزوم استمرار چنین رویدادهایی گفت: متأسفانه گاهی با تغییر مدیران و دولت‌ها، وقفه‌هایی در این روند ایجاد می‌شود. امیدواریم سازوکاری پایدار برای برگزاری جشنواره‌ها شکل گیرد تا این قطع و وصل‌ها از میان برود و شاهد شکوفایی هرچه بیشتر موسیقی، به‌ویژه در جزیره کیش و در خلیج همیشه فارس، باشیم.
جشنواره موسیقی بانوان نواحی بستری برای معرفی ظرفیت‌های فرهنگی ایران است
سید حمیدرضا حسینی عضو شورا هم در این نشست گفت: برگزاری این رویداد به لحاظ کیفیت بسیار تأثیرگذار بود و محصولات و آثاری که در آن ارائه شد، نشان‌دهنده ظرفیت‌های ارزشمند موسیقی نواحی کشور است.
وی با اشاره به سابقه فعالیت خود در حوزه موسیقی نواحی افزود: طی بیش از دو دهه فعالیت و برگزاری ۲۱ دوره جشنواره موسیقی استان‌ها شاهد بوده‌ایم که این رویدادها نقشی اساسی در شناسایی و معرفی هنرمندان داشته‌اند. جشنواره‌های موسیقی تفاوت جدی با کنسرت‌ها دارند و به‌عنوان یک فرصت، زمینه کشف استعدادهای جدید را فراهم می‌کنند.
حسینی ادامه داد: در دهه ۸۰ و بخشی از دهه ۹۰ این تصور وجود داشت که موسیقی محلی در حال فراموشی است، اما خوشبختانه چنین نشد و امروز نسل تازه‌ای از هنرجویان و فرزندان اساتید قدیم در حال فعالیت‌اند. حضور ۱۴ قوم ایرانی با لباس، ساز و آیین‌های ویژه در رویدادهای اخیر و استقبال نمایندگان کشورهای مختلف نشان داد که موسیقی نواحی ظرفیتی عظیم و هویتی خالص دارد که کمتر از آن بهره‌برداری شده است.
او با قدردانی از حمایت سازمان منطقه آزاد کیش و حضور اساتید برجسته در این جشنواره تأکید کرد: جشنواره موسیقی بانوان نواحی ایران گامی ارزشمند برای معرفی بخشی تازه از میراث فرهنگی کشور است و می‌تواند با حمایت رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی به بستری پایدار برای رشد و شکوفایی موسیقی محلی تبدیل شود.
مادران و بانوان نقش کلیدی در حفظ و انتقال موسیقی ایرانی دارند
ایرج نعیمایی، پیشکسوت موسیقی، در سخنانی اظهار کرد: ما تعبیر میهنمان را در فرهنگ تاریخی خود به نام «مام وطن» یا «مادر وطن» داریم. مادر همان سرچشمه همه دارایی‌های انسان است. در حقیقت، میهمان واقعی ما، مادران ما هستند. آنچه امروز در هنر داریم، مدیون مادران است. بسیاری از موسیقی‌دانان برجسته نواحی و موسیقی کلاسیک، آموزش اولیه خود را مستقیماً از مادرانشان فرا گرفته‌اند. بسیاری از استادان گذشته، نخستین بار نزد مادرانشان موسیقی را آموختند. اگر تشویق‌های مادران نبود، بسیاری از استعدادها هرگز شکوفا نمی‌شد. آنچه انسان در اختیار دارد، ریشه در مادرانش دارد و مادران نقشی محوری در تربیت نسل‌های آینده و انتقال هنر دارند. بسیاری از بزرگان موسیقی، چه در موسیقی نواحی و چه در موسیقی کلاسیک، آموزش‌های اولیه خود را مستقیماً از مادران دریافت کرده‌اند و بدون حمایت و تشویق مادران، بسیاری از استعدادها فرصت شکوفایی نمی‌یافتند.
او افزود: نقش زنان در کیفیت و کمیت هنر کمتر از مردان نیست. جشنواره‌ها و رویدادهای موسیقی دانشجویی و ملی نیز نشان داده‌اند که حضور بانوان در جریان موسیقی کشور حیاتی است، هرچند در سال‌های اخیر کم‌توجهی‌هایی نسبت به این حضور صورت گرفته است که می‌بایست جبران شود.
نعیمایی با اشاره به جایگاه بانوان در ادبیات فارسی ادامه داد: در این ساختار، زنان نقش معشوق و الهام‌بخش دارند؛ نقشی خداوندی و کلیدی که بر هنر ایرانی تأثیرگذار است. مردان نقش عاشق دارند و همین نسبت نشان‌دهنده اهمیت حضور زنان در فرهنگ و هنر است.
وی در پایان با قدردانی از تلاش‌های خانه موسیقی و مسئولان جشنواره گفت: برگزاری چنین رویدادهایی اقدامی ضروری بود و خوشبختانه اکنون شکل گرفته است. امید می‌رود در آینده حضور بانوان در عرصه‌های هنری کشور جامع‌تر و گسترده‌تر باشد.
جشنواره فرصتی برای طرح موسیقی‌های ارزشمند است
ژیوار شیخ‌الاسلامی سرپرست گروه «ژیوار» و عضو شورای گفت: همیشه با دشواری‌هایی همراه بودیم اما امروز خوشحالم که شاهد برگزاری جشنواره‌ای در منطقه آزاد کیش هستم. سال‌های قبل استاد هاشمی دبیر جشنواره «گل یاس» بودند و بانوان نوازنده بسیاری در ایران فعالیت داشتند. ما در این مسیر تلاش‌های زیادی کردیم و امروز زمان آن رسیده که ثمره این زحمات دیده شود. این جشنواره فرصتی است برای طرح موسیقی‌های ارزشمند، قدردانی از پیشکسوتان و معرفی هنرمندان جوانی که کمتر دیده شده‌اند. این فستیوال تنها برای برنده شدن نیست؛ بلکه برای دیده شدن است. همه کسانی که روی صحنه می‌آیند، برنده‌اند چون توانسته‌اند هنرشان را ارائه دهند. امیدوارم موسیقی نواحی و اقوام ایران بیش از پیش شناخته شود و ارزش واقعی‌اش را پیدا کند.
آذر هاشمی آهنگساز و عضو شورا هم گفت: من آهنگساز، نوازنده و مدرس موسیقی هستم و سال‌ها تجربه حضور در جشنواره‌هایی مانند فجر و یاس را دارم. به‌عنوان داور نیز فعالیت کرده‌ام و امروز خوشحالم که در این جمع هستم. این فستیوال حرکتی ارزشمند است که با همکاری منطقه آزاد کیش و خانه موسیقی شکل گرفته است. حضور شورای ارزشیابی قوی و فرهیخته برای من مایه افتخار است. امیدوارم این جشنواره به سکوی دیده شدن هنرمندان جوان و بانوان موسیقی کشورمان تبدیل شود.
می‌توانیم مسیر روشنی برای موسیقی بانوان ترسیم کنیم
ابوالفضل صادقی‌نژاد آهنگساز، مشاور وزیر و عضو شورا اظهار داشت: ما در جهان سفیر فرهنگ خود هستیم و مهم‌ترین نکته، برداشتی است که از موقعیت خود داریم. برای من، نخستین معلم موسیقی مادرم بود. هرچه امروز دارم، از اوست. شصت یا هفتاد سال پیش او جانش را وقف کرد تا ما یاد بگیریم. امروز خوشحالم که در جمع دوستان دلسوخته موسیقی هستم. از مدیریت سازمان منطقه آزاد کیش نیز تشکر می‌کنم.
وی افزود: اگر همراهی و همدلی وجود داشته باشد، می‌توانیم مسیر روشنی برای موسیقی بانوان ترسیم کنیم. باید ببینیم کجا بودیم، اکنون کجا هستیم و قرار است به کجا برسیم. این مسیر تنها با کمک کارشناسان و دلسوختگان هنر ممکن است، نه صرفاً با تصمیم مدیران. کارشناسان واقعی می‌توانند آینده موسیقی بانوان را ترسیم کنند.
صادقی‌نژاد تصریح کرد: باور دارم که هنرمندان دلسوخته، چه در حوزه بانوان و چه در عرصه‌های دیگر، می‌توانند برای آینده هنر کشور نقش‌آفرینی کنند. هر هنرمندی دوست دارد در سرزمین خودش دیده شود. اگر چنین فرصتی فراهم شود، نیازی نیست هنرمند برای دیده‌شدن به خارج از کشور فکر کند. اجرای موسیقی در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران می‌تواند فرصتی ماندگار باشد. امیدوارم این برنامه‌ها استمرار داشته باشد تا نسل‌های آینده بهره‌مند شوند. افتخار می‌کنم که در کنار دوستان و استادان عزیز هستم؛ از جمله استادانی که سال‌هاست می‌شناسم و همیشه همراهی و همدلی داشته‌اند.
وی در پایان اذعان داشت: در جلسات کارشناسی با دوستان و دلسوزان موسیقی تصمیم گرفتیم که تصمیم‌گیری‌ها جمعی باشد، نه فردی. دبیر جشنواره هرگز به‌تنهایی تصمیم نمی‌گیرد، بلکه جمعی از خبرگان و کارشناسان در این مسیر همفکری می‌کنند تا بتوانیم به آیندگان پاسخ‌گو باشیم. امیدوارم این جشنواره، با همراهی همیشگی خبرگان موسیقی، مسیر درستی را برای موسیقی بانوان و فرهنگ ایران ترسیم کند.
نقش بانوان در موسیقی نواحی ایران بی‌بدیل است
محمد علی حائری شیرازی سرپرست مدیریت امور هنری سازمان منطقه آزاد کیش به عنوان آخرین سخنران گفت: جشنواره‌های موسیقی، به ویژه در حوزه موسیقی بانوان و موسیقی نواحی، فرصت مناسبی برای نمایش هویت فرهنگی و هنر اصیل ایران هستند.
او افزود: موسیقی نواحی ایران ریشه در آواها و نغمه‌های محلی ده‌ها قوم ایرانی دارد و بانوان نقش کلیدی در انتقال این میراث فرهنگی دارند. لالایی‌ها، سوگواره‌ها و نغمه‌های مادرانه، از جمله نمونه‌هایی هستند که هویت موسیقی محلی ایران را شکل داده‌اند.
حائری شیرازی ادامه داد: هدف از برگزاری جشنواره موسیقی بانوان نواحی، ارائه اصالت موسیقی ایرانی به مخاطبان داخلی و خارجی، ترسیم مسیر آینده موسیقی بانوان و ایجاد بستری برای انسجام ملی و فرهنگی است.
وی همچنین بر اهمیت برنامه‌ریزی مدون و همکاری کارشناسان دلسوز تأکید کرد و گفت: حمایت نهادهای فرهنگی و همراهی رسانه‌ها نقش مهمی در ارتقای کیفیت این رویداد دارد و می‌تواند جوانان علاقه‌مند را به فعالیت در حوزه موسیقی بانوان و موسیقی نواحی ترغیب کند.
در پایان، مدیر هنری سازمان منطقه آزاد کیش ابراز امیدواری کرد که جشنواره موسیقی بانوان نواحی به یک رویداد پایدار و تأثیرگذار تبدیل شود و ظرفیت‌های فرهنگی ایران را به جهانیان معرفی کند.
در پایان این نشست خبری از پوستر جشنواره رونمایی شد.