بیاض امیر پورعطایی، استاد برجسته سازسازی ضمن تشریح وضعیت کنونی سازسازی در ایران، بر ضرورت حمایت رسانهها و نهادهای فرهنگی تأکید و نسبت به فراموشی بخشی از میراث موسیقی ایرانی هشدار داد.
بیاض امیر پورعطایی در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران در خصوص وضعیت سازسازی در کشور گفت: در حال حاضر، تعداد هنرجویان و سازسازان فعال در این حوزه افزایش یافته و سازهای با کیفیت در حد عالی ساخته میشود. با این حال، هنوز به سطح کامل اصالت و کیفیت تاریخی نرسیدهایم. در جهان، نمونههایی مانند سازهای ویولن استواریوس که ۳۵۰ سال پیش ساخته شدهاند، همچنان تولید میشوند و در کشورهایی همچون فرانسه، آلمان، ایتالیا، انگلیس و حتی چین سازسازی ادامه دارد. در ایران نیز نمونههای درجه یک وجود دارد، از جمله سازهایی مانند یحیی با قدمتی نزدیک به ۱۵۰ سال، اما هنوز پیشرفت کامل حاصل نشده است.
وی درباره دلیل توجه ناکافی به موسیقی ایرانی بیان کرد: یکی از دلایل مهم این مسئله، عدم ایفای نقش مؤثر صدا و سیما در معرفی و حمایت از موسیقی ملی است. رسانه ملی با بودجه کلان و مأموریت فرهنگی خود، وظیفه دارد در این زمینه فعال باشد، اما این نقش به شدت کاهش یافته است. در نتیجه، نسل جوان به سمت سازهایی مانند گیتار گرایش پیدا میکند. این گرایش نه به دلیل کمبود ارزش موسیقی ایرانی، بلکه بیشتر ناشی از شرایط اجتماعی است. موسیقی سنتی و محلی ما در اصل شاد است، اما فضای اجتماعی موجب شده که گاهی موسیقی ایرانی با حال و هوای غمگین مواجه شود.
بیاض امیر پورعطایی درباره نسل جدید سازسازان و نوازندگان اظهار داشت: نسل جوان وارد این حوزه شدهاند و کار خوبی انجام میدهند. من اعتقاد ندارم که جنسیت محدودیتی ایجاد کند؛ قبلاً گفته میشد سازسازی کار سخت و مخصوص مردان است، اما اکنون دختران بسیاری با علاقه وارد این عرصه شدهاند. ابزارهای پیچیده و حساس در این حوزه وجود دارد، اما مهمترین مؤلفه، انگیزه و حس و حال هنرمند است. هم در نوازندگی و هم در ساخت ساز، شور و علاقه هنرمند موجب خلق آثار ارزشمند میشود.
این سازساز پیشکسوت درباره وضعیت سازسازی نسبت به گذشته گفت: شرایط بهتر شده، اما احترام به سنتها و جایگاه موسیقی کاهش یافته است. در گذشته هنرمندان بدون نیاز به مجوز مداوم قادر به فعالیت بودند، اما اکنون حتی برخی از چهرههای برجسته مجبور به طی مراحل طولانی برای دریافت مجوز هستند. این موضوع نشاندهنده این است که هنوز احترام کامل به جایگاه هنرمند رعایت نمیشود.
بیاض امیر پورعطایی در پایان افزود: نسل جوان باید حس و حال هنری خود را تقویت کند، عشق و علاقه را حفظ کند و در کنار یادگیری سازسازی، به ارزشهای فرهنگی و موسیقی ملی پایبند باشد. حمایت رسانهها، نهادهای فرهنگی و مسئولان امر نقش تعیینکنندهای در حفظ و ارتقای موسیقی ایرانی دارد. در غیر این صورت، حتی با وجود استعداد و تلاش جوانان، بخشی از میراث ارزشمند موسیقی ایرانی در معرض فراموشی قرار خواهد گرفت.
گفتگو:مینا آتشی